Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Qupperneq 95

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Qupperneq 95
Astin og guð síðari hlutanum ákallar ljóðmælandinn sjálfan sig, ljóðið hverfist inn í ljóð- mælandann. Og svo kemur þriðja erindið: Eilífð á undan og eftir söm, orðinn að engu og ósjölftur! það getur þér augu þvegið hrein, ljós veitt og lá(ð) og litu góða Hvað þýðir þetta? Fyrstu þrjár línurnar endurtaka enn einu sinni eins og í óráði það sem sagt og margsagt hefur verið í fyrstu tveimur erindunum: það er ekkert líf eftir dauðann, það er engin merking fólgin í lífinu sjálfu - það er enginn guð til.49 Hvað þýðir „ósjölftur"? Kannski „ekki-sjálf(ur)“ þ.e. sá sem ekki er til. Þá gæti erindið þýtt: ef guð er ekki til — er grundvöllur tilveru minnar brostinn og allt verður að byrja upp á nýtt (sbr. tilvísunina í sköpunarsögu Völuspár: Önd þau né áttu/óð þau né höfðu/ lá né læti/né litu góða.) En þetta er aðeins getgáta, tilraun til að lesa úr erindinu samhengi sem er þar ekki, tilraun til að safna saman merkingu sem er splundruð, búa til sam- band sem ljóðið býður ekki upp á. Jónas var ekki trúarskáld en guðshugmyndin var byggð inn í heimsmynd hans og samtímamanna hans á annan hátt en ég þekki af samtíma mínum. Um leið var það samtími Jónasar sem fóstraði níhílismann eða róttæka efa- semdastefnu sem hafnaði öllum viðteknum sannindum, öllum gildum, öll- um „góðum siðum“. „Rómantíska tímabilið" var tími mikilla andstæðna, róttækra hugmynda og krafna um nýja heimsmynd, nýja hugsun. Heims- mynd upplýsingarstefnunnar var ekki lengur gild og kannski var það þess vegna sem Jónas vildi aldrei ljúka Hulduljóðum. I hugarheimi hins föðurlausa Jónasar virðist „guð“ bæði vera yfirskilvit- leg stærð, hin endanlega merking, og guð virðist taka stöðu raunverulegs föður eða föðurstaðgengils. Að vera sviftur guði, föðurnum, þýðir ekki að- eins trúarlega eða heimspekilega kreppu hjá Jónasi heldur höfðar það til hans dýpstu persónugerðar og leysir eyðingaröfl úr læðingi. Að vera svift- ur guði er hjá honum að vera sviftur þeim miðpunkti sem öll tilraun til tjáningar sækir staðfestu í. Öll bestu ljóð Jónasar Hallgrímssonar fela í sér sína eigin sköpun og um leið sína eigin upplausn. I þeim tekst á blekkingin og afhjúpun hennar, til- 357
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.