Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Side 119

Rökraður á Pentelikusarfjalli
skógarbirninum, en nánari athugun leiddi í ljós að þetta var aðeins
munkur að framfylgja hinum lítilsigldu skyldum klaustursins sem
var þar í nágrenninu. Hann kom ekki auga á Englendingana sex fyrr
en hann var kominn þétt upp að þeim og þá fékk nærvera þeirra
hann til að rétta úr sér og stara líkt og hrifinn gegn vilja sínum burt
frá ánægjulegum hugleiðingum. Þá sáu þeir að hann var stór og vel
skapaður, og hafði nef og brúnir grískrar styttu. Vissulega var hann
skeggjaður og hár hans sítt, og öll rök hnigu að því að hann væri
bæði óhreinn og ómenntaður. En þar sem hann stóð þarna, hengdur
upp á þráð, opineygur, skaust stórkostleg - átakanleg - von um hugi
sumra þeirra sem sáu hann að hann væri ein þeirra upprunalegu
mynda sem hafa djúpt í hinni grófu jörð staðist tímans tönn og
framkalla hina fyrstu tíma og hina óafmáðu tegund: eitthvað gæti
verið til sem héti Maður.
En enskri hugsun er ekki lengur gefið - þeirrar gáfu er kannski
notið í Rússlandi - að sjá hárvöxt spretta fram á barnsmjúkum eyr-
um og klofinn hóf þar sem eru tíu aðskildar tær. Þeirra gáfa er að sjá
eitthvað annað en það og hver veit, ef til vill eitthvað betra en það.
Altént fannst Englendingunum sex sem lágu undir fíkjutrénu þeir
fyrst í stað knúnir til að draga að sér skipulagslausa útlimi sína og
síðan að setjast uppréttir og því næst að horfast í augu við munkinn
eins og maður horfist í augu við mann. Slíkur var máttur augnanna
sem einblíndu á þá, því hann varð ekki aðeins skírari af golunni í
ólífulundinum heldur kviknaði hann af annarri orku sem lifir lengur
en trén og kemur þeim jafnvel fyrir. Og sannlega, og túlkið það
hvernig sem þið viljið, hvort sem þið kallið það staðreynd eða hvísl-
ið það kraftaverk, og það gæti hafa verið hvort tveggja, þá var ljósið
slíkt að trén suðuðu og vindurinn blés. Og þúsundir lítilla kvikinda
iðuðu í grasinu, og jörðin varð hörð undir fæti um margar mílur.
Ekki hófst andrúmsloftið heldur eða lauk því með þeim degi og
þeim sjóndeildarhring, heldur breiddi það úr sér eins og skínandi
grænt fljót óendanlegt í allar áttir og veröldin flaut í eilífu iðukasti
þess. Slíkt var ljósið í augum þessa brúna munks og öll hugsun um
dauða, ösku eða eyðingu undir augnaráði hans var lík því að leggja
blað af þunnum pappír á eldinn. Því það nísti gegnum margt, og
þaut eins og ör dragandi gullna keðju gegnum aldir og kynþætti uns
form karla og kvenna og himinsins og trjánna risu sitt hvoru megin
381