Tímarit Máls og menningar - 01.03.1990, Blaðsíða 100

Ritdómar
Ritverk Jónasar
Ritverk Jónasar Hallgrímssonar. Ritstjórar Haukur
Hannesson, Páll Valsson, Sveinn Yngvi Egilsson.
I-IV. Reykjavík 1989. I. Ljóð og lausamál, viii+
412 bls. II. Bréf og dagbækur, xi+537 bls. III.
Náttúran og landið, vi+482 bls. IV. Skýringar og
skrár, xiii+641 bls.
Það hlýtur að teljast meðal ágætra tíðinda úr
bókaútgáfu síðasta árs að á markaðinn kom
ný heildarútgáfa á verkum Jónasar Hallgríms-
sonar. Bókaútgáfan Svart á hvítu hafði frum-
kvæði og forystu, en verkið var unnið í prent-
smiðjunni Odda. Ritstjórn önnuðust nokkrir
ungir fræðimenn, Haukur Hannesson, Páll
Valsson og Sveinn Yngvi Egilsson, og luku
verkinu á stuttum tíma. Þetta er frumraun
þeirra á þessu sviði, og ráð og nokkra aðstoð
hafa þeir fengið hjá sér eldri og reyndari
mönnum. Skemmst er frá því að segja að
verkið í heild er öllum til sóma sem að því
hafa staðið. Framtakið sjálft ber vitni stórhug
útgefanda og rækt við íslenska menningu,
prentun og band og raunar allur frágangur er
með miklum ágætum, og ritstjóramir og þeir
sem þá hafa aðstoðað hafa unnið prýðilegt
verk. Ég hef nú verið að blaða í útgáfunni í
hjáverkum vikum saman og varla rekist á
prentvillu, en enga sem orð er á gerandi.
Sjálfsagt er einhverjar ókindur að finna á svo
mörgum blaðsíðum, en allt bendir til að próf-
arkir hafi verið lesnar af mikilli samvisku-
semi.
Það er ekki auðvelt að ritdæma slíkt verk,
en þó er mikilvægt að velta fyrir sér gildi þess
og vinnubrögðum ritstjóra. Álitamálin eru
vitaskuld nær óteljandi og hvorki ástæða til
né nokkur kostur að fjalla um þau öll, enda
mundi það væntanlega taka jafnlangan tíma
og útgáfan sjálf tók á sínum tíma. Það sem hér
verður tekið til umræðu er yfírleitt álitamál
og smámunir og haggar ekki þeirri niðurstöðu
að um er að ræða mikið verk og vel unnið.
Hversvegna Jónas?
Það liggur engan veginn í augum uppi að slík
útgáfa á verkum Jónasar Hallgrímssonar hafi
verið nærtækasta verkefni á þessu sviði. Til
er fræðileg heildarútgáfa á verkum hans, og
er þar að fínna langmest af því sem þessi
útgáfa hefur að flytja. Fá skáld hafa áður
verið gefin út jafnrækilega og Jónas. Kalla má
að vel viðunandi fræðilegar útgáfur séu til á
verkum Bjarna Thorarensen, Stephans G.
Stephanssonar og ef til vill fáeinna fleiri
höfuðskálda, en ég hygg að t.d. Matthías
Jochumsson bíði enn eftir fullnægjandi út-
gáfu. Mörg fleiri verkefni bíða í textafræði
seinni tíma bókmennta og umfram allt kveð-
skapur frá siðaskiptum til Bjama Thoraren-
sen. En auðvitað á þessi útgáfa sér sín rök.
Efst er þar á blaði sú ást sem við íslendingar
98
TMM 1990:1