Tímarit Máls og menningar - 01.03.1990, Page 105

fullum sóma. Þeir hafa vitanlega ekki reynt
að lfkja eftir máli eða stíl Jónasar sjálfs, svo
að textinn ber þess ýmis merki í orðaforða og
málnotkun hvenær hann er saminn. Hins veg-
ar verður óhjákvæmilega að gera strangar
kröfur til þeirra sem ráðast í að þýða Jónas í
slíka útgáfu. Þýðingin verður að vera rétt og
nákvæm en hún verður líka að hljóma sem
eðlileg og munntöm samtíma íslenska, eins
og þýðingar Jónasar sjálfs gerðu. Þessu marki
finnst mér þýðingamar ná býsna vel. Á ein-
stöku stað, í fræðilegum skrifum, má sjá þess
merki að nákvæmni hefur verið látin ganga
fyrir munntamri framsetningu. Það er varla
ámælisvert og þó furðusjaldgæft. Segja má
um það, eins og þeir Fjölnismenn sögðu
stundum þegar þeir voru að gantast hver við
annan: „Það sér hver sjálfan sig!“
Ritverk Jónasar Hallgrímssonar eru kjör-
gripur, og er það vitaskuld umfram allt Jónasi
sjálfum að þakka. f svo rækilegri heildar-
útgáfu getur aldrei leiftrað af snilld á hverri
blaðsíðu, eins og í góðu úrvali, en þar á móti
kemur að ritverkin bregða upp mynd af mann-
eskju. Auðvitað var Jónas snillingur, en hann
var líka heillandi manneskja. Áreiðanlega
sjáum við ekki allt sem samtímamenn sáu, og
sumt af því kann að hafa verið fráhrindandi,
en samt hugsa ég að við getum þekkt hann
betur en flestir samtímamenn að undanskild-
um nánustu vinum hans. Frá ritverkum þess-
um hefur verið gengið með þeirri alúð og
virðingu sem þjóðskáld á skilið.
Vésteinn Olason
Heföi ég betur hana þekkt...
Guðmundur Andri Thorsson: Mín káta angist. Mál
og menning. Reykjavík. 1988. 154 bls.
Mín káta angist er fyrstu persónu saga, sögu-
maðurinn er ungur maður, Egill að nafni.
Hann hefur nám í íslenskudeild H.í. að haust-
lagi. Hann hefur ekkert þarfara að gera, fínnst
upplagt að „vera á námslánum“ um stund,
vonar líka að bókmenntanámið verði til að
hjálpa honum að gefa öllum sögunum sem
hann býr yfir form, verði honum hvatning til
að skrifa.
Fyrsta daginn í skólanum kemur hann auga
á unga, yndisfagra stúlku, Sigríði, og það
verður ást við fyrstu sýn. Þau taka upp ástar-
samband seinna um haustið, en í desember
segir stúlkan honum upp. Hún hefur verið
með fyrrverandi eiginmanni sínum allan tím-
ann, vill ekki lengur leika tveimur skjöldum
enda búin að ákveða að taka aftur upp sambúð
við manninn.
í bókarlok er sögumaður, okkar í erlendri
borg, á leið í nýtt nám „... sem kannski leiðir
til einhvers, kannski ekki. Ég veit það ekki.“
(151).
Mín káta angist er ástarsaga og minnir
dálítið á Tímaþjóf Steinunnar Sigurðardóttur.
Á sama hátt og Alda í Tímaþjófnum gefur
Egill í Minni kátu angist sig á vald ástinni. Á
sama hátt og hún er hann reiðubúinn til að
verða ástfanginn og verður það. Hinn þráði
samruni við þann elskaða, felur missinn í sér
og líf Öldu og Egils hverfist um þennan missi
eftir að þau hafa verið yfirgefin. En þar skilur
á milli sagnanna; í sorg sinni reynir Alda að
gefa missinum merkingu og afneita honum á
þann hátt, texti hennar hverfist manískt kring-
um spuminguna: hvers vegna? Egill í Minni
kátu angist er hins vegar á hröðum flótta
undan missi og merkingu alla bókina, en mest
forðast hann spurninguna: hvers vegna?
Egill vill ekki „vita“, hann vill bara „vera“.
Hann vill ekki „vera úti“, heldur „vera inni“,
með Sigríði sinni. Egill vill horfa út í loftið á
vetrarkvöldum á meðan Sigríður les, hann vill
vera í friði, vera til með Sigríði.
Sjálfur les hann mikið: „Heilu dagana lifði
ég og hrærðist í þeim heimi sem lúrir spjald-
anna á milli í bókum, sveiflaðist með geðs-
hræringum textans, lifði mig inn í þetta
pappírsmannlíf, sem var margbreytilegra og
TMM 1990:1
103