Tímarit Máls og menningar - 01.09.1993, Blaðsíða 64

Sjón
Skáld finnur fyrir pirringi, þýðir Ijóð um sléttuúlfa,
þrasar um nýaldarsinna, gortar af ferðalögum
sínum og kynnum af indíánum, dásamar hrekkjabelli
og skítahúmor, slær um sig með bókmenntalegum
tilvísunum, gerir grín að sómakæru fólki,en losnar
ekki við pirringinn
Betur væri óbrenndur feldurinn snjáði (úr Ijóðinu „Harðplast" eftir Dag Sigurðarson).
Ástæðan fyrir því að undirritaður tók
upp á þeim óþarfa að snúa yfir á íslensku
tveimur ljóðum eftir óþekkta orðlista-
menn af Nez Percé-þjóð indíána er kann-
ski fyrst og fremst sú að upp á síðkastið,
eða með hléum frá árinu 1988, hefur hann
látið væmnislega aðdáun teklúbba í
Reykjavík á göfugum villimönnum fara í
taugarnar á sér. Það er út af fyrir sig ekki
hægt að klaga miðaldra fólk fyrir að gan-
ga berfætt í grasinu undir Snæfellsjökli
einu sinni á ári, og hvað er náttúrulegra en
að það ákalli andann mikla í leiðinni (gera
rithöfundar það ekki í hvert sinn sem þeir
líta hvíta örk?), en flestir af þessum
sokkalausu indíánadýrkendum gera lítið
annað en að hugga sig við þau mjúku og
manneskjulegu gildi sem frumbyggjar
Norður-Ameríku eiga að hafa praktíserað
öðrum fremur á þessari jörð.
Nú er því þannig farið að þýðandi þess-
ara ljóða um óþverrakvikindi það sem á
indíánamáli er kallað Italapas eða Italape,
á íslensku sléttuúlfur, átti þess kost fyrir
rúmum fimm árum að vera gestur á sagna-
mannaþingi í bænum Whitehorse, norður
í Yukon-fylki í Kanada. Þar fékk hann
beina reynslu af manneskjum af indíána-
kyni, og meðal þess sem uppljómaði hann
var að í munnlegum skáldskap þeirra var
lítið um þann tepruskap og sérhlífni sem
virðast orðin að skriftarreglu í bókmennt-
um hinnar sískrifandi þjóðar íslendinga.
Með tilgerðarlausum hætti sögðu karlar
og konur frá stórum atvikum og smáum,
lognum og lifuðum, hetjulegum og pín-
legum, án þess nokkurntímann að hvika
frá þeirri vissu að allar ættu sögurnar
heima í lífi áheyrenda. Já, fyrir sextíu
árum kallaði lómurinn þrisvar á Angelu
Sidney, og veturinn eftir missti hún þrjú
af börnum sínum. Já, í árdaga barnaði
krummi dóttur Guðs með því að breyta sér
í greninál sem hún gleypti með drykkjar-
vatninu, og sonur þeirra rellaði í afa sín-
um þar til hann fékk að leika sér með
dýrgripina hans þrjá; sól, tungl og stjörnur
— sem hann velti svo hverjum af öðrum
út úr húsi Guðs, og Guð gein ekki lengur
einn yfir fegurð þeirra. Já, þetta sama
sumar og undrirritaður heimsótti indíán-
ana í Whitehorse sat gamall maður af sér
skógarbjörn, í þrjá daga og þrjár nætur
hátt í greinum furutrés, og mætti svo á
þingið þar sem hann sagði viðstöddum
flissandi frá þolinmæði bangsa.
62
TMM 1993:3