Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1993, Side 87

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1993, Side 87
gerist stíll Patriciu ljóðrænn. Við sömu kringumstæður bregður Witi Ihimaera sér í skjól fræðimennskunnar. Hann endurritar heila bálka upp úr rykföllnum skjölum þingsins og réttarsalanna. Þar sem ekki er hægt að finna skjalfest gögn, á hann til að semja „dagbókarbrot" fólks sem varð raun- veruleg fómarlömb mikilla átaka í sögunni. Patricia skrifar um venjulegt alþýðufólk sem á öruggan sess í fjölskyldutrénu, en Witi er hættur að skrifa um nokkum sem ekki er „beinn afkomandi guðanna" eða með ,,hlutverk“ í gangi Márísögunnar. Pat- ricia skrifar um samtímaatburði sem stund- um má finna í dagblöðunum, en gerast oftar hjá fólki sem hún þekkir vel,8 meðan Witi skrifar um forfeður sína, þá Wi Pere, sem var fyrsti þingmaður krúnunnar af Maori ættum á nýsjálenska þinginu, og Te Kooti, sem var spámaður. Witi lýsir persónum sín- um yfirleitt með beinum skírskotunum til ljósmynda og staðfestir sögur sínar með raunvemlegum stöðum á kortinu, á meðan persónur Patriciu eru hvorki til á ljósmynd- um né búsettar á stöðum sem hægt er að finna á öðmm kortum en á kortum hugans. Samt er það svo, að lestur á bókum þeirra hvors um sig skýrirýmislegt í verkum hins. Þar veldur mestu að þau skrifa frá sama menningarheimi, menningarheimi sem þau hafa átt mikinn og merkan þátt í að endur- byggja — eða jafnvel skapa. Þriðji höfundurinn sem ekki er hægt að ganga fram hjá þegar bókmenntir Máría em ræddar er Keri Hulme. Hún er Márí að einum áttunda, en tilfinningalega er hún ,,márískari“ en margir Máríar. Skáldsaga hennar tlie bone people eða sagan um fólkið sem nú ber beinin í Nýja Sjálandi er einhver óvenjulegasta skáldsaga sem hefur verið gefin út á ensku á okkar tímum. Þar ægir saman strúktúralisma (sem útgefendur hennar hafa fleygt fyrir borð í síðari útgáf- um), tilbúnum heimi þar sem Máríar og Pakehar gætu runnið saman að lokum, of- beldi og hrottaskap, og aroha, samhygð sem einkennir dagleg samskipti Máría. Keri hefur skrifað fleiri verk. Verk hennar eru í rauninni frekar gjömingar en hrein bókmenntaverk. Þegar ég hitti hana var hún önnum kafin við að skrifa niður orð sem hlutu að vera yfir eitthvað bragðgott. Fór hún þar eftir gmndvallarreglu Máría í mannlegum samskiptum: orð eru til alls fyrst. Keri Hulme hefur einnig sýnt mikinn samhug með hvölum, sem hafa orðið tákn- rænir fyrir menningu Máría. í hvalsögum sínum og ljóðum er hún mjög leitandi — eftir ritmáli sem hentar hvölum. — Líkja má menningu Máría við hvali. Eitt sinn vom aðeins nokkrir hvalir eftir í Suðurhöf- um, þeim var útrýmt á sama tíma og reynt var að útrýma menningu Máríans og ann- arra eyjaskeggja í Suður-Kyrrahafi. Nú fara sumir hvalastofnamir vaxandi, á sama tíma og menning íbúa sumra eyjanna styrkist. Það er ljóst að með fjölskyldu- og ættar- sögum sfnum hafa Patricia Grace og Witi Ihimaera valið sér leið til að endurvekja fornar hefðir. Ættarböndin og samspil ætt- ingjanna er þeim báðum nauðsynlegur þátt- ur í meðvitaðri tilraun til að styrkja sjálfsvitund þjóðar, sem var að tapa menn- ingu sinni. Landið var að mestu farið, það heyrði undir skipulag á hverjum stað. Tung- an var að hverfa, enska er eina tungumálið sem notað er í skólum og af hálfu hins opinbera. Patricia og Witi segja bæði full- um fetum í hvert sinn sem þau ræða skrif sín að þau skrifi til að þjóð þeirra viti hver hún er. TMM 1993:3 85
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.