Tímarit Máls og menningar - 01.09.1993, Qupperneq 113

Athugasemd við grein Jesse L. Byocks í TMM 1/1993
í grein Jesse L. Byocks „Þjóðemishyggja nútímans og íslendingasögurnar", sem birtist í fyrsta hefti
þessa árgangs, er á bls. 37 minnst m.a. á ,,Sama“ og um þá sagt að þeir hafi verið „sviptir borgaralegum
réttindum". Þetta er ekki rétt. Lapparnir á Norðurlöndum hafa aldrei verið sviptir neinum borgaralegum
réttindum, heldur hafa þeir notið þeirra alveg til jafns við aðra þjóðfélagsþegna. Þeir hafa þannig notið
trúfrelsis, prentfrelsis, fundafrelsis, eignarréttar og atvinnufrelsis, og jafnframt kosningaréttar og kjör-
gengis í sama mæli og á sömu forsendum og aðrir samborgarar. Frekari fróðleik um Lappa má sækja til
bókar Bjöms Collinders, „Lapparna" frá árinu 1953 (fmmútgáfa á ensku frá 1949).
Prófessor Byock talar einnig á sömu síðu um „hinn dönskumælandi minnihluta á Skáni“, sem einnig
er röng staðhæfmg. A Skáni fyrirfmnst enginn dönskumælandi minnihluti, hvort sem höfundur telur að
allir Skánveijar tali dönsku og myndi þannig minnihluta innar Skánar, eða hann heldur að nokkrir
Skánverjar séu enn dönskumælandi og séu því þjóðemisminnihluti á Skáni sem að öðru leyti sé byggður
sænskumælandi fólki. Þegar Skánn féll undir Svíþjóð í friðarsamningum í Hróarskeldu árið 1658 töluðu
allir Skánverjar að sjálfsögðu sitt sérkennilega skánska mállýskuafbrigði af dönsku, en sú danska dó út
meðþeirri kynslóð sem hana talaði. Skánn varorðinn alsænskur þegarí byrjum 18. aldar. Um þettaefni
máeinnig vísa til traustrar fræðibókar: „NarSkáne blev svenskt“eftir Alf Ábeig, sem út kom árið 1958.
Carl-Otto von Sydow, fyrrverandi
bókavörður við háskólabókasafnið
í Uppsölum
P.S. (frá ritstjóra)
Tímaritið sem þú, lesandi góður, ert með í höndunum núna er hið fyrsta sem kemur út undir nýrri ritstjóm.
Ámi Sigurjónsson, sem ritstýrt hefur tímaritinu fráársbyrjun 1990, ernú umsinn farinn að sinnaöðrum
skyldum í öðru landi og óska ég honum alls hins besta. Auk ritstjóraskiptanna hafa þær breytingar orðið
á tímaritinu að Ingibjörg Haraldsdóttir, skáld og þýðandi, hefur tekið að sér að vera aðstoðarritstjóri.
Tvær breytingar hafa ennfremur orðið á ritnefndinni. Ingibjörg Haraldsdóttir gengur úr henni af
áðurgreindum ástæðum, en sæti hennar tekur Soffía Auður Birgisdóttir, bókmenntafræðingur. Eyjólfur
Kjalar Emilsson, heimspekingur, sem hefur átt sæti í ritnefndinni um nokkurt skeið er farinn til starfa
erlendis, en sæti hans tekur Kristján Ámason, skáld og bókmenntafræðingur. Eyjólfi þakka ég góð störf
í þágu TMM og býð þau Kristján og Soffíu Auði velkomin til samstarfs. Ritnefnd TMM er því þannig
skipuð núna: Árni Bergmann, Kristján Ámason, Pétur Gunnarsson og Soffía Auður Birgisdóttir.
Ekki er ráðgert að gera neinar stórbreytingar á TMM á næstunni. Tímaritið er og verður bókmennta-
tímarit, enda gefið út af bókmenntafélagi. Það heldur áfram að birta margt af því besta sem íslenskir
rithöfúndar eru að skrifa, auk ögrandi og áhugaverðra greina um bókmenntir fyrr og nú. Þó má nefna að
lesendur geta átt von á efni um aðrar listgreinar en bókmenntir á næstunni, því ef til vill hafa listgreinar
aldrei kallasteins mikiðá, eða speglast hver í annarri, og nú umstundir. Eins má nefna að TMM er komið
í beint samband við nokkur evrópsk bókmenntatímarit (Po&sie, Lettre Intemationale, L’InJini, Atelier
du romarí) og eitt mexíkanskt, Vuelta, sem þýðir að á næstunni birtir TMM spánnýjar greinar eftir helstu
penna heimsins, auk þess sem þannig opnast möguleikar á því að birta íslenskan skáldskap og greinar
erlendis.
Að lokum: allt stefnir þetta að einu og sama markmiðinu, því að þjóna áskrifendum TMM, tryggja
þeim vandað, fjölbreytt og ánægjulegt les- og umhugsunarefni með reglulegu millibili.
F.R.
I I I
TMM 1993:3