Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.2012, Side 30

Sandkorn
E
inn ástsælasti stjórnmálamað-
ur Íslandssögunnar, Jón Bald-
vin Hannibalsson, viðurkennir
samneyti við átján ára vændis-
konu, í kynferðislegu bréfi til
unglingsstúlku, sem kærði hann fyrir
áreitni. Þráinn Bertelsson, þingmað-
ur Vinstri-grænna, varð æfur við frétt-
irnar. Hann varð æfur yfir því að sagt
hefði verið frá þessu.
Þingmaðurinn fullyrti að tímaritið
Nýtt Líf, sem birti umfjöllun um mál-
ið, væri „… í gróðaskyni að hafa ær-
una af Jóni Baldvini Hannibalssyni
út af gömlum fjölskylduharmleik og
dómgreindarbresti.“ Þóra Tómasdótt-
ir, ritstjóri tímaritsins, er „miskunnar-
laus“, samkvæmt yfirlýsingu hans, og
blaðamennska hennar „langt handan
mennsku og dómgreindar“.
Líklega myndi það ekki gerast í
neinu heilbrigðu lýðræðisríki að fjöl-
miðlar sameinuðust um að stinga
undir stól upplýsingum um að stjórn-
málaleiðtogi og sendiherra hegðaði
sér svona gagnvart unglingsstúlku og
hefði þess utan játað að hafa verið í
fylgd vændiskonu þar sem hann hélt
ræðu vegna starfa sinna sem fulltrúi
landsins. Ef sama gilti um leiðtoga á
hægri væng stjórnmálanna yrðu lætin
ekki minni, líklega meiri.
Umburðarleysi og árásargirni Þrá-
ins Bertelssonar gagnvart vestrænni
fjölmiðlun er einkennandi fyrir við-
brögð við slíkum uppljóstrunum hér-
lendis, sérstaklega þegar fólk skiptir
sér í lið. Viðhorf Þráins er líka dæmi-
gert fyrir andstöðuna sem kemur fram
þegar upplýsingar berast um að mikils
virtur maður hafi brotið gegn mann-
eskju í veikari stöðu í samfélaginu. Jón
Baldvin er einn af merkilegustu stjórn-
málamönnum Íslands. Hann var lykil-
maður í því að Ísland varð hluti af Evr-
ópska efnahagssvæðinu og hann tók
djarfar og réttlátar ákvarðanir um að
viðurkenna sjálfstæði Eystrasaltsríkj-
anna. Það er því mikið valdamisræmi
milli meints geranda og þolanda. Oft
verða hin raunverulegu fórnarlömb að
gerendum í umræðunni og hinn raun-
verulegi gerandi verður fórnarlamb.
Fólk í sömu stöðu og stúlkan kennir
oft sjálfu sér um. Yfirlýsingar Þráins ýta
undir það.
Jón Baldvin er ekki fórnarlamb í
málinu og Þóra Tómasdóttir eða ung-
lingsstúlkan eru ekki gerendur. Það er
ekki skylda stúlkunnar að þegja í þágu
stjórnmálaleiðtogans. Og það er ekki
hlutverk Þóru að grafa fréttir, heldur
segja þær, sama þótt mikils virtir menn
segi opinberlega að hún sé „langt
handan mennsku“ og „miskunnarlaus“.
Þráinn Bertelsson er ekki útvalinn
til að halda upplýsingunum frá öðr-
um. Jón Baldvin hefur beðist afsökun-
ar á hegðun sinni gagnvart unglings-
stúlkunni. Sumum mun þykja það nóg
en öðrum ekki. Grundvallaratriðið er
að það má segja frá. Við eigum í það
minnsta að vera komin svo langt.
Kristján formaður
n Margir hafa horft til Krist-
jáns Þórs Júlíussonar sem
framtíðarleiðtoga Sjálfstæð-
isflokksins.
Kristján tap-
aði á sínum
tíma naum-
lega fyrir
Bjarna Bene-
diktssyni, nú-
verandi for-
manni. Síðan hefur nokkuð
vatn runnið til sjávar og
síður en svo er sátt um sitj-
andi formann sem naum-
lega stóð af sér formanns-
slaginn við Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur sem nýtur
þess að vera með óflekk-
aða fortíð. Nú er hermt að
Kristján Þór stefni að því að
verða annar varaformaður
flokksins.
Skytturnar þrjár
n Það ræðst í marsmánuði
hver verður annar varafor-
maður Sjálfstæðisflokks-
ins. Þótt vilji
Kristjáns Þórs
Júlíus sonar
standi til þess
að fá stólinn
eru öflugir
andstæðing-
ar í veginum.
Fyrstan ber að telja Tryggva
Þór Herbertsson, félaga Krist-
jáns í Norðausturkjördæmi,
sem hermt er að vilji ólmur
fyrirbyggja framgang flokks-
bróður síns. Tryggvi Þór er
einn nánasti félagi Bjarna
Benediktssonar formanns og
Illuga Gunnarssonar, næstráð-
anda Bjarna. Sameiginlega
eru þeir á tyllistundum kall-
aðir skytturnar þrjár.
Kjökrandi málpípa
n Reglulega dúkkar Frið-
rik J. Arngrímsson, málpípa
LÍÚ, upp í Bítinu á Bylgjunni
til að láta í það skína hve
ómerkilegur pappír Grétar
Mar Jónsson, fyrrverandi for-
seti Farmannasambandsins,
sé í flestu og að útgerðar-
menn sæti árásum. Mál-
flutningur Friðriks er venju-
lega sá að gefa til kynna
með undirliggjandi gráttóni
að Grétar kunni illa fótum
sínum forráð í fjármálum og
eigi ekki að tjá sig um fisk-
veiðimál. Uppistand Friðriks
var seinast á miðvikudag,
daginn eftir að Grétar lýsti
skoðun sinni á kvótanum.
Atvinnulaus í fellihýsi
n Jón Aðalsteinn Bergvins-
son, blaðamaður Viðskipta-
blaðsins, skrifaði harðorðan
pistil um for-
herta álits-
gjafa. Björn
Ingi Hrafnsson
útgefandi tók
málið upp á
Eyjunni og
vitnaði þar
sérstaklega í ummæli Jóns.
„Verstir þykja mér þeir álits-
gjafar í hópi fulltrúa skuld-
settra heimila sem fengu
yfir hundrað milljónir króna
í neyslulán hjá bönkum til
kaupa á einbýlishúsi, bíl eða
tveimur og fellihýsi í ofaná-
lag“ Fáum dylst að þarna er
höggvið til Ólafs Arnarsonar,
bloggara Björns Inga á Press-
unni. Hætt er við að nú kólni á
þeim bænum.
Ég er
ánægður
Alltaf glaður í hjartanu
þegar ég fæ bardaga
Grétar Rafn Steinsson er trúlofaður enskri stúlku. – DV Bardagaíþróttamaðurinn Árni „úr járni“ berst í Dyflinni á laugardaginn. – DV
Opinberun Jóns Baldvins„Það er ekki
skylda
stúlkunnar að
þegja í þágu
stjórnmálaleið-
togans
H
ægt er að færa gild rök að þeirri
niðurstöðu, að fjármálaeftir-
lit og seðlabankastarfsemi
eigi heima undir sama þaki og
sömu stjórn, einkum í litlu landi. Hægt
er einnig að leiða gild rök að gagn-
stæðri ályktun, að fjármálaeftirlit eigi
að vera óháð seðlabanka, einkum í
landi með ósjálfstæðan seðlabanka.
Sumar þjóðir kjósa að fara aðra leið-
ina, aðrar kjósa hina. Danska fjármála-
eftirlitið óskaði t.d. eftir að fá að sam-
einast seðlabankanum, en stjórnvöld
höfnuðu tillögunni af ótta við sam-
þjöppun valds. Aðalatriðið er, að upp-
lýsingar flæði greitt á milli stofnana.
Hitt skiptir minna máli, hvort þær lúta
sömu stjórn eða ekki. Sumir seðla-
bankar vilja helst sleppa við málaferli,
sem fylgja fjármálaeftirliti.
Þrjár ástæður
Almennar röksemdir af þessum toga
eiga ekki vel við um Ísland eins og sak-
ir standa. Þrennt veldur því.
Í fyrsta lagi hefur Fjármálaeftirlitið
undir stjórn Gunnars Þ. Andersen
náð miklum árangri þau tæplega þrjú
ár, sem hann hefur stýrt FME. Und-
ir stjórn Gunnars hefur FME vísað 77
málum til sérstaks saksóknara, og fleiri
mál eru á leiðinni. Því færi ekki vel á að
hrófla við FME í miðjum klíðum eftir
alþekktri reglu: „If it ain’t broke, don’t
fix it.“ Komið hefur fram opinberlega,
að alvarlegustu málin eru þegar komin
í skjól hjá sérstökum saksóknara. Samt
kunna ríkir hagsmunir að vera við það
bundnir, að FME sendi ekki fleiri mál
til frekari rannsóknar.
Í annan stað er reynslan af fjár-
málaeftirliti á vegum seðlabankans
á fyrri tíð ekki góð. Það þarf ekki að
koma neinum á óvart í ljósi umsagn-
ar rannsóknarnefndar Alþingis (RNA)
um FME, sem var þá orðin sjálfstæð
stofnun, en starfaði með gamla lag-
inu fram að hruni. Seðlabankinn var
rammpólitísk og meðvirk stofnun og
er það enn, og fjármálaeftirlitið var
sama marki brennt, þegar það var
deild í bankanum. Ég lýsti vandanum
svo í Morgunblaðinu 22. maí 1994:
„Meiri hluti bankastjórnarinnar er enn
sem fyrr skipaður sérlegum sendiherr-
um stjórnmálaflokkanna. Yfirboðarar
hennar hafa augljósan hag af því að
hylja þann skaða, sem þeir eru sjálf-
ir búnir að valda í gegnum banka- og
sjóðakerfið í sameiningu.“
Dettur nokkrum heilvita manni í
hug, að FME hefði sent 77 mál til sér-
staks saksóknara eftir hrun, ef eftir-
litið væri ennþá deild í Seðlabankan-
um? Ég held varla. Í því ljósi þarf að
skoða áhuga Seðlabankans á að leysa
FME til sín og einnig aðild aðstoðar-
seðlabankastjóra að aðförinni að for-
stjóra FME um daginn, aðför, sem
virðist brjóta í bága við lög. Rannsaka
þarf hugsanlega aðild Seðlabankans
að þessari aðför.
Í þriðja lagi hefur Seðlabankinn
ekki náð þeim markmiðum, sem hon-
um eru sett í lögum eins og lýst er í
skýrslu RNA. Seðlabankanum ber skv.
lögum að tryggja stöðugt verðlag. Það
hefur honum ekki tekist. Verðbólgan
er ennþá miklu meiri hér heima en í
nálægum löndum og langt yfir aug-
lýstu verðbólgumarkmiði. Seðla-
bankanum ber einnig að lögum að
tryggja stöðugleika fjármálakerfisins.
Allir vita, hvernig fór. Fjármálakerfið
hrundi eins og spilaborg 2008, án þess
að Seðlabankinn hefði birt í skýrslum
sínum nokkrar viðvaranir um veilur í
bönkunum. Seðlabankinn fær herfi-
lega útreið í skýrslu RNA, en samt hef-
ur ný stjórn bankans ekki enn látið
rannsaka brestina í bankanum fram að
hruni. Þeir menn, sem mótuðu stefnu
bankans sem sérfræðingar fyrir hrun,
fylgja nú sem stjórnendur sömu stefnu
eftir hrun.
Seðlabankinn var í reyndinni all-
ur á bandi bankanna fyrir hrun. Tvö
dæmi duga til að lýsa því. Þegar ég
benti á mikinn vaxtamun í bönkun-
um eftir einkavæðingu þeirra – þ.e.
mikinn mun útlánsvaxta og innláns-
vaxta – þrættu ekki bara bankarnir
sjálfir fyrir þær opinberu tölur, sem
ég lagði fram, heldur tók Seðlabank-
inn undir með bönkunum. Samt voru
tölurnar óyggjandi, þær komu frá AGS,
auk þess sem það liggur í hlutarins
eðli, að bankakerfi, sem þarf ekki að
lúta erlendri samkeppni, býður upp
á mikinn vaxtamun. Þegar ég spurði
aðstoðarbankastjóra Seðlabankans á
opinberum fundi í Háskóla Íslands 18.
júní 2008 að því, hvers vegna Seðla-
bankinn hefði lækkað bindiskyldu
bankanna frekar en að hækka hana,
eins og viðnám gegn verðbólgu hefði
kallað á, sagði hann, að Seðlabankinn
hefði lækkað bindiskylduna að vilja
bankanna. Þetta þýðir, að Seðlabank-
inn tók við tilmælum frá viðskipta-
bönkunum, ekki öfugt.
Heilbrigð stjórnsýsla
Heilbrigð stjórnsýsla fækkar verkefn-
um þeirra stofnana, sem ráða ekki við
þau viðfangsefni, sem þær hafa þegar
á hendi, frekar en að fjölga þeim. Fyrir-
ætlun ríkisstjórnarinnar um að fella
FME aftur undir Seðlabankann er frá-
leit og beinlínis hættuleg eins og sakir
standa. Áður en tímabært getur orðið
að sameina FME og Seðlabankann,
þarf FME að fá frið til að ljúka því verki,
sem þar er nú unnið, og Seðlabankinn
þarf að sýna fram á árangur við að ná
sínum markmiðum.
FME og Seðlabankinn
„Seðlabank-
inn var í
reyndinni allur á
bandi bankanna
fyrir hrun
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
30 24.–26. febrúar 2012 Helgarblað
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Árangur „Undir stjórn Gunnars hefur FME vísað 77 málum til sérstaks saksóknara, og fleiri mál
eru á leiðinni.“