Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.2012, Blaðsíða 47

n Skráning hafin í þrítugustu keppnina
Lífsstíll 47Helgarblað 24.–26. febrúar 2012
Reyndi í fimm ár
að eignast barn
Þ
etta er alveg svakalega erfitt
og í rauninni kannski eins og
með annað, þá er ekki hægt
að lýsa þessu nema lenda
í þessu sjálfur,“ segir Rósa
Hlín Sigfúsdóttir um það að eiga í
erfiðleikum með að eignast barn.
Rósa hefur reynt það á eigin skinni.
Hún og eiginmaður hennar reyndu í
fimm ár áður en þau eignuðust son
sinn, Sigfús Inga Ingólfsson sem er
níu mánaða í dag.
„Ég var 31 árs þegar við byrjuð­
um að reyna.“ Áður hafði hún tvisv­
ar orðið ólétt en í bæði skiptin misst
fóstrið. Síðan tóku við tæknifrjóvgan­
ir. „Við fórum í fjórar tæknisæðingar
og tvær glasafrjóvganir áður en þetta
tókst.“
Grét þegar henni var hrósað
Að baki tæknifrjóvgunum er langt
ferli. Fyrst byrjaði Rósa á frjósemis­
lyfjum sem hún tók í marga mán­
uði, án árangurs. Þegar það gekk
ekki þá létu þau reyna á tækni­
frjóvgun. Rósa segir ferlið vera langt
og strangt. „Þær konur sem ganga í
gegnum þetta eru í raun búnar að
vera óléttar í mörg ár. Ég var fyrst
á frjósemislyfjum sem eru auka­
verkanir af, þó mismiklar eftir kon­
um, en ég varð til dæmis rosalega
viðkvæm af þeim. Ég man ég fór á
þorrablót hérna í bænum og þar var
kona sem hrósaði mér og ég fór að
gráta, ég er ekki vön því,“ segir hún
en ýmsar óþægilegar aukaverkanir
geta fylgt lyfjunum.
Verst að fara í Ikea
Þráin eftir barni er erfið að sögn Rósu
og tekur mjög á tilfinningalega. Hún
segist hafa hugsað um lítið annað en
þetta meðan á ferlinu stóð. „Ég, eins
og margar aðrar konur sem standa
í þessu, fékk þetta algjörlega á heil­
ann. Ég kunni tíðahringinn alveg 100
prósent, hvenær ég ætti að fá egglos,
hvenær ég ætti að byrja á blæðingum
og svo framvegis. Maður verður bara
sjúkur.“
Alls kyns tilfinningar komu upp,
margar óþægilegar og óvelkomn­
ar að sögn Rósu. Hún segir það til
dæmis hafa verið erfitt að horfa á
aðrar konur með börn. „Það versta
sem hægt er að gera á þessum tíma
er að fara í Ikea, þar eru allar óléttu
konurnar. Það er alveg ótrúlega sárt
að sjá aðrar konur með börn og það
koma upp hjá manni alls konar til­
finningar, afbrýðisemi og annað sem
maður ræður ekki við. Manni finnst
maður vera svo vond manneskja fyrir
að hafa þessar tilfinningar. Maður
horfir á konurnar sem eru óléttar eða
með lítil börn og hugsar: Af hverju
hún en ekki ég?“ segir hún einlæg.
Öll þjónusta við tæknifrjóvgun
fer fram á Art Medica og geta pör
þurft að mæta þangað nokkuð oft.
Þar eru kvensjúkdómalæknar sem
sinna líka konum í öðrum erinda­
gjörðum og Rósa segir það geta verið
óþægilegt. „Ég skil ekki af hverju það
er ekki skipt eftir dögum. Konur eru
að koma þar í skoðun eftir til dæmis
barneign og eru með lítil börn með
sér. Það er ofsalega erfitt að vera
þarna í þessum erindagjörðum og
mæta konum með börn.“
Lá við skilnaði
Ófrjósemi og baráttan við það að eign­
ast barn getur reynt mjög á sambönd.
Rósa viðurkennir að þannig hafi það
verið í tilfelli hennar og eiginmanns
hennar. „Þetta er alveg gríðarlega
mikið álag og ég skil eiginlega ekki
hvernig við lifðum þetta af saman.
Eftir að við fórum í fyrri glasafrjóvg­
unina og það mistókst þá lá við skiln­
aði hjá okkur. Þetta var svo erfitt,“ segir
hún. Þau ákváðu að leita sér hjálpar.
„Við fórum til ofboðslega góðs sál­
fræðings sem heitir Gyða Eyjólfsdóttir
og sérhæfir sig í ófrjósemi para. Hún
var algjör himnasending. Hún skildi
okkur bæði svo vel og gat útskýrt til­
finningar okkar svo vel. Þannig að ég
skildi hann betur og öfugt. Hún al­
gjörlega bjargaði okkur. Þegar við fór­
um svo í seinni glasafrjóvgunina þá
fórum við mjög þétt til hennar og hún
kom okkur í gegnum þetta.“
Hrædd um að missa
Seinni glasafrjóvgunin heppnaðist.
Rósa fékk uppsett tvö egg þar sem
eggin hennar voru léleg eins og það
kallast en þau eru flokkuð í flokka
eftir gæðum þeirra. Egg Rósu voru af
öðrum og þriðja flokki en fyrsti flokk­
ur er bestur. Annað eggið festi sig en
hún var þó mjög áhyggjufull þó hún
væri orðin ólétt þar sem hún hafði
tvisvar misst fóstur.
„Ég var mjög hrædd því ég var með
þessa sögu um að missa. Ég þurfti að
sprauta mig með hormónum til þess
að halda fóstrinu í þrjá mánuði, það
var mjög erfitt. Líka bara að þurfa
lifa með því í þrjá mánuði að ég gæti
misst fóstrið. Þegar ég var búin að
sprauta mig þá hafði ég verið búin að
sprauta mig í fimm mánuði allt í allt.
Og ég er alls ekkert einsdæmi, ég hef
heyrt miklu verri sögur en af mér. Það
er alveg gríðarlegt sem konur leggja á
sig fyrir þetta.“
Vilja gefa syni sínum systkini
Rósa og maður hennar eiga eins og
áður sagði hinn níu mánaða gamla
Sigfús Inga. Nú langar þau að eign­
ast annað barn en það gæti reynst
þeim erfitt þar sem ríkið niðurgreið­
ir ekki lengur tæknifrjóvganir nema
með fyrsta barni. „Að okkar mati
er það besta sem við gætum gefið
barninu okkar systkini. Ég er orðin
37 ára gömul og mamma mín fór
mjög snemma úr barneign þannig
að ég býst við að hafa tíma fram að
fertugu. Þannig að þetta eru kannski
þrjú ár sem ég hef til þess að eign­
ast barn. Eggin mín eru mjög léleg
þannig að það gæti tekið nokkrar
tilraunir að verða ólétt. Nú er þetta
orðið svo gríðarlega dýrt og hvert
skipti kostar okkur um hálfa millj­
ón,“ segir Rósa sem er hrædd um
að falla á tíma og ná ekki að eignast
annað barn.
Henni finnst ósanngjarnt að
niður greiðslum hafi verið hætt. „Rík­
ið sparar ekki nema þrjátíu milljón­
ir á ári með því að hætta þessu. Sé
þetta miðað við annað þá er til dæm­
is ókeypis að fara í fóstureyðingu og
það kostar 29 þúsund fyrir einstak­
ling að fara í hjáveituaðgerð. Mér
finnst bara svo ósanngjarnt að þetta
snúist um peninga. Það fari eftir því
hvort þú eigir peninga hvort þú getir
eignast barn.“
Ófrjósemi algeng
Rósa hefur ásamt vinkonu sinni,
Sonju, sett af stað undirskriftalista
til þess að mótmæla því að hætt hafi
verið niðurgreiðslum. Hægt er að
fara inn á síðuna tilvera.is og þar er
hlekkur inn á undirskriftalistann.
Rósa segir þetta koma mörgum
við. „Það þekkja flestir einhverja sem
eru að berjast við ófrjósemi. Fimm­
tán prósent para á Íslandi berjast við
ófrjósemi þannig að þetta er gífur­
legur fjöldi,“ segir Rósa um leið og
hún hvetur fólk til að setja nafn sitt á
listann. n
n Rósa Hlín fékk barnleysið á heilann n Gífurlegt álag á sambandið
15% glíma
við ófrjósemi
Gífurlega margir glíma við ófrjósemi.
Sé litið til Íslands þá er talið að 15
prósent íslenskra para eigi við ófrjósemi
að stríða. Til að par teljist eiga við
ófrjósemi að stríða þarf það að hafa
stundað reglulegt, óvarið kynlíf í eitt
ár eða lengur án þess að úr verði barn.
Þar sem það þarf alltaf tvo til að úr
verði barn segir það sig sjálft að orsök
ófrjóseminnar getur legið hvort sem er
hjá karlmanninum eða konunni.
Helstu orsakir
Konur
n Legslímuflakk – (e. endometriosis)
n Fjölblöðrueggjastokkaheilkenni
– (e. Polycystic Ovarian Syndrome, PCOS)
n Hormónaójafnvægi
n Snemmbúin tíðahvörf
n Stíflur eða samgróningar í eggjaleið-
urum
n Síendurtekin fósturlát
n Léleg eða engin egg
Karlar
n Æðagúlpur eða æðaflækja við eistu
n Lélegt eða vanskapað sæði
n Vanþroska sæði
n Ekkert sæði
NáNarI uppLýSINGar INN á tILVera.IS
Beið í fimm ár Rósa Hlín varð loks ólétt
að Sigfúsi Inga eftir fimm ára þrautagöngu.
Nú vilja foreldrar Sigfúsar gefa honum
systkini.
Helstu meðferðir
Tæknisæðing Þegar par fer í tæknisæðingu er konan látin örva hjá sér eggjastokk-
ana þannig að örugglega verði egglos og kvöldið fyrir tæknisæðinguna sprautar hún
sig með svokallaðri miðnætursprautu sem tryggir að egglosið verði á réttum tíma.
Karlmaðurinn skilar inn sæði um morguninn sem er unnin (lélegar frumur fjarlægðar,
rest sett í vökva sem hjálpar sáðfrumunum að synda). Um hádegisbil er aðgerðin svo
gerð. Örlitlu röri er stungið upp í gegnum leggöngin, í gegnum leghálsinn og alveg upp
að legbotninum og sæðinu er sprautað þangað svo það eigi sem bestan möguleika á að
hitta á eggið og úr verði barn.
Glasafrjóvgun Þegar um glasafrjóvgun er að ræða fer konan fyrst í gegnum ferli
sem minnir á tíðahvörf þar sem slökkt er á hormónastarfseminni. Eftir það tekur svo
við tímabil þar sem eggjastokkarnir eru örvaðir þannig að sem flest eggbú þroskist. Þá
tekur við eggheimta sem er smáaðgerð framkvæmd með deyfingu. Karlmaðurinn skilar
sæðisprufu sem er unnin á svipaðan hátt og við tæknisæðingu. Kynfrumunum er svo
komið fyrir í tilraunaglasi og þeim leyft að leika lausum hala, ef svo má að orði komast,
og úr verða vonandi einn eða fleiri fósturvísar.
Fósturvísarnir eru svo annaðhvort settir upp hjá konunni tveimur dögum síðar eða
þeir frystir og hugsanlega notaðir seinna. Hér á Íslandi eru aldrei settir upp fleiri en
þrír fósturvísar og yfirleitt ekki nema einn eða tveir. Þetta er gert til að koma í veg fyrir
fjölburafæðingar en þó kemur af og til fyrir að úr verða tví- eða þríburar.
Smásjárfrjóvgun Ferlið þegar um smásjárfrjóvgun er að ræða er að mestu leyti
eins og við glasafrjóvgun, nema í stað þess að leyfa kynfrumunum að hittast í glasi er
valin úr ein sáðfruma og henni sprautað í eitt egg. Þetta er gert við öll eggin sem nást
við eggheimtu og svo er beðið og séð hversu mörg skipta sér og verða að fósturvísum.
Uppsetningin er svo með sama hætti.
uppLýSINGar feNGNar af wIkIpedIa.IS
Viktoría Hermannsdóttir
viktoria@dv.is
Viðtal