Gripla - 20.12.2010, Page 337

337NÝTT AF BJARNA JÓ NSSYNI LÖ GBÓ KARSKRIFARA
ins eftir tiltækum heimildum en dómurinn yfir Bjarna svo birtur í heild
sinni í viðauka hér aftan við.
2. „Lögin eru sett ljúfum til lofs en leiðum til hróps“3
Þann 11. apríl 1635 setti sýslumaðurinn Ari Magnússon þing að Unaðsdal á
Snæfjallaströnd. Hann nefndi sex menn í dóm vegna máls sem komið hafði
upp í sveitinni. Guðrún Jónsdóttir hafði ásakað húsbónda sinn Bjarna
Jónsson á Mýri um að hafa framið hjúskaparbrot með sér en gegn sínum
vilja. Upphaf málsins má rekja til þess að kvisast hafði út um sveitina að
ekki væri allt með felldu á Mýri um samband húsbónda og vinnukonu.
Orðrómur þessi barst loks til eyrna Ara sýslumanns í Ögri sem tók sér
fyrir hendur að rannsaka hvort fótur væri fyrir honum. Svo virðist sem að
Guðrún hafi neitað að staðfesta orðróminn fyrr en eftir að Ari hafði boðað
Bjarna til Ögurs á fund sinn og bannað honum að halda hana sem vinnu-
konu. Bjarni svaraði Ara fullum hálsi á ofsafenginn hátt og þvertók fyrir að
reka Guðrúnu burt úr vistinni því eiginkona sín hefði ráðið hana. Þegar
Guðrún var laus úr vistinni lét hún loks uppi hvað fram hafði farið á milli
þeirra Bjarna þau ár sem hún dvaldi á Mýri. Í ljós kom að Bjarni hafði
þröngvað henni til samræðis við sig í fimm skipti á nokkrum árum og einu
sinni hafði hún mátt sæta barsmíðum hans. Fyrsta skiptið var á grasafjalli,
næst er þau voru tvö ein að engjum, í þriðja skiptið í heygarðinum á Mýri er
hún var að fást við hey, í fjórða skiptið er kona Bjarna fór til kirkju og hann
skipaði Guðrúnu að kveikja ljós og loks á sjávargrundinni eftir að hann hafði
orðið fyrir þungum búsifjum og skipað henni að róa til sjávar með sér.
Guðrún nefnir einnig að Bjarni hafi gert sig líklegan í tvö skipti til viðbótar.
Í fyrra skiptið hafi hann hvort tveggja slegið og sparkað í sig en í það seinna
hafi tveir menn sem riðu meðfram hlíðinni spillt áformum hans.
Bjarni neitaði áburði Guðrúnar fyrir réttinum og sagði hana óheiðarlega
og ósannsögla. Rétturinn leitaði kynningar Guðrúnar á meðal þingsóknar-
manna. Enginn þeirra á meðal vildi staðfesta orð Bjarna nema faðir hans,
þingapresturinn, sem hætti svo við, dró orð sín til baka og vildi ekki láta
hafa þau eftir sér. Því næst bar Bjarni fram skriflegan vitnisburð þremenn-
inga sinna Sveins og Steinunnar Ólafsbarna um óæru Guðrúnar. Vitnis-
3 Spakmæli af titilblaði Jónsbókar með hendi Bjarna Jónssonar sem varðveitt er í Dyflinni,
sbr. Springborg, „Nyt og gammelt fra Snæfjallaströnd,“ 297.