Gripla - 20.12.2010, Qupperneq 368

GRIPLA368
7. Huldumaðurinn Melkjör Hansen
Að endingu nokkur orð um Melkjör Hansen sem Peter Springborg reyndi
að hafa uppi á en hann skrifar eignayfirlýsingu sína í handritið NKS 1931
4to sem Bjarni skrifaði árið 1631. Springborg fann aðeins einn mann með
þessu nafni sem hann taldi koma til greina en hann var fæddur í Slésvík
1633 og andaðist á sama stað 1675. Hann var lögfræðingur að mennt og
hafði lært m. a. við háskólann í Rostock og Helmstedt í Þýskalandi en eftir
hann liggja tvær lögfræðiritgerðir. Springborg þótti ekki ósennilegt að
maður með slíkan bakgrunn væri líklegur til að festa kaup á gömlu íslensku
lögbókarhandriti.68
Þetta er þó án efa rangur maður því mann með sama nafni er að finna á
Íslandi á þessum tíma. Oddur biskup Einarsson minnist á Melkjör eftir-
legumann í Grindavík í minnisbók sinni við árið 1630 og má ráða af færsl-
unni að hann hafi einnig verið þar árið áður. Nánari upplýsingar er að finna
í bréfabók Gísla biskups Oddssonar en hann skrifar séra Gísla Bjarnasyni í
Grindavík bréf árið 1631. Í því segist hann hafa frétt af óhlýðni danska eft-
irlegumannsins Melkjör Hanson sem sæki sjaldan eða aldrei kirkju, taki
lítið mark á áminningum og hirði ekki um að taka opinbera aflausn þrátt
fyrir að hafa framið opinbert brot. Ennfremur vilji hvorki hann né frilla
hans víkja úr sókninni hvort frá öðru þrátt fyrir áminningar þar að lútandi.
Í bréfslok minnir biskup séra Gísla á hvernig taka skuli á málinu.69
Ef sakeyrisreikningar Gullbringusýslu eru skoðaðir kemur í ljós að
Melkjör Hansen hefur í tvígang gerst sekur um frillulífisbrot. Í bæði skipt-
in með sömu konunni þó svo að föðurnafn hennar sé ekki samhljóða í bæði
skiptin og er þar líkast til um að kenna lélegri íslenskukunnáttu þeirra
dönsku embættismanna sem færðu reikningana. Í fyrra skiptið, sem bók-
fært er á reikningsárinu 1628–1629, er barnsmóðir Melkjörs sögð heita
Vilborg Þórðardóttir. En í seinna skiptið, sem spannar reikningsárið 1630-
1631, er hún færð til bókar sem Vilborg Þórsdóttir. Fyrir fyrra frillulífisbrot
sitt greiddu þau einn ríkisdal en tvo ríkisdali fyrir það seinna.70
68 Springborg, „Nyt og gammelt fra Snæfjallaströnd,“ 306–307.
69 AM 243 4to, bl. 26r-v; AM 245 4to, bl. 68r. Bréf Gísla biskups er ódagsett en er vafalaust
skrifað eftir alþingi 1631 eins og ljóst mun verða af framhaldinu.
70 ÞÍ. Rentukammerskjöl Y. 3. Reikningar jarðabókarsjóðs 1620–1631. Örk 18, Lénsreikningar
fyrir reikningsárið 1628–1629, Gullbringusýsla og örk 22, Lénsreikningar Holgers Rosen-
krantz hirðstjóra yfir Íslandi reikningsárið 1630–1631, Gullbringusýsla.