Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 25

25
Skólamenning og námsárangur
skóla og í framhaldi af því voru gerðar
breytingar á listunum. Spurningalistarnir
voru ekki samdir sérstaklega með það í
huga að mæla þá þætti í skólamenningu
sem hér koma fram heldur beindust þeir
að ýmsum þáttum sem tengjast skólastarfi
með áherslu á námsáhuga nemenda. Spurt
var um bakgrunnsþætti, t.d. kyn, mennt-
un, starfsaldur og hvaða bekkjum hinn
spurði var að kenna. Þátttakendur voru
síðan beðnir um að taka afstöðu til 50 stað-
hæfinga, sem lýstu menningu skóla, við-
horfum til náms nemenda og eigin starfs,
með því að merkja við: 1 mjög ósammála,
2 frekar ósammála, 3 aðeins ósammála, 4
aðeins sammála, 5 frekar sammála og 6
mjög sammála. Í þessari grein er sjónum
beint að staðhæfingum sem lýstu menn-
ingu skólans, í heild, innan kennslustof-
unnar og í samskiptum starfsmanna og
stjórnenda.
Svör þátttakenda voru borin saman
við niðurstöður úr samræmdum prófum
áranna 2007-2009 sem fengnar voru úr
skýrslu Námsmatsstofnunar (Karl Fannar
Gunnarsson og Sigurgrímur Skúlason,
2009). Notuð eru meðaltöl skólanna en þar
kemur fram grunnskólaeinkunn sem er á
normaldreifðum kvarða með meðaltal 30
og staðalfrávik 10. Notaðar eru einkunnir
í stærðfræði og íslensku til að fá almenna
mynd af námsárangri í skólanum sem
minnst tengda einstökum kennurum.
Spurningalistar sem kennarar svöruðu
voru nafnlausir enda ekki verið að kanna
áhrif hvers kennara á árangur, heldur áhrif
ríkjandi einkenna á skólamenningunni.
Nokkrar breytingar urðu á framkvæmd
samræmdra prófa á því tímabili sem
hér um ræðir. Nemendur í 4. og 7. bekk
þreyttu samræmt könnunarpróf að hausti
í íslensku og stærðfræði öll árin. Árið 2007
og 2008 voru próf í 10. bekk í samræmi við
Reglugerð nr. 411/2000 þar sem nemendur
gátu valið hvaða lokapróf þeir þreyttu og
voru prófin haldin að vori. Möguleiki var
einnig fyrir nemendur í 9. bekk að þreyta
próf í einni eða fleiri grein. Vorið 2009 var
ekki haldið samræmt lokapróf í 10. bekk en
um haustið voru samræmd könnunarpróf
í 10. bekk haldin í samræmi við Reglugerð
nr. 435/2009. Einn árgangur nemenda
tók því ekki samræmt próf í 10. bekk, þ.e.
nemendur fæddir 1993 sem voru í 9. bekk
þegar gögnum þessarar rannsóknar var
safnað. Notaðar voru einkunnir í íslensku
og stærðfræði frá nemendum í 10. bekk þar
sem hæst hlutfall nemenda tók próf í þeim
greinum. Hlutfallið var 93% í íslensku og
91% í stærðfræði bæði árin (Námsmats-
stofnun, 2007, 2008).
Haft var samband við alla þátttöku-
skólana og gerður við þá samningur um
þátttöku í rannsókninni. Rannsakendur
fóru í viðkomandi skóla og lögðu spurn-
ingalistana fyrir á kennarafundi eða á sér-
stökum tíma sem tekinn hafði verið frá.
Gagnasöfnun fór fram veturinn 2007–2008.
Spurningalistarnir voru nafnlausir.
Úrvinnsla
Unnið var úr gögnum í forritinu SPSS 19.0.
Notaðar voru hefðbundnar aðferðir við
úrvinnslu: dreifigreining og margfaldur
samanburður. Valið var að nota Games-
Howell aðferðina við margfaldan saman-
burð því hún hentar vel þegar unnið er
með misstóra hópa þar sem aðferðin hefur