Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 26

26
Amalía Björnsdóttir, Baldur Kristjánsson og Börkur Hansen
góða stjórn á villum en gefur jafnframt
góðan tölfræðilegan styrk (Toothaker,
1991).
Í spurningalistanum, sem saminn var
sérstaklega fyrir rannsóknina, var mikill
fjöldi staðhæfinga sem mæla áttu ólíka
þætti eins og lýst er í kaflanum um mæli-
tæki. Þar sem ekki var um stöðluð mæli-
tæki að ræða var ákveðið að beita leitandi
þáttagreiningu (e. principal components
analysis) til að kanna hvernig breytur röð-
uðust á þætti í stað þess að vinna með ein-
stakar staðhæfingar. Miðað var við að at-
riði með þáttahleðslum 0,4 eða hærri væru
merkingarbær (Steven, 1992). Með þátta-
greiningunni voru myndaðir þættir sem í
fyrsta lagi var skoðað hvort væru breyti-
legir milli skóla og hver tengsl þeirra væru
innbyrðis. Í öðru lagi var kannað hvernig
þeir tengdust námsárangri. Prófaðar voru
lausnir þar sem snúningur þátta var horn-
réttur (varimax snúningur), þ.e. ekki var
fylgni á milli þeirra, og einnig lausnir
sem leyfðu fylgni milli þátta. Lausn með
hornréttum snúningi virtist henta gögn-
unum betur. Þáttagreiningin virtist henta
hér ágætlega miðað við úrtaksstærð og
fjölda staðhæfinga sem unnið var með, en
það leyfir að niðurstöður séu settar fram
á aðgengilegan hátt. Í frekari rannsóknum
þyrfti stærra úrtak svo hægt væri að kanna
stöðugleika þáttanna betur. Hafa skal í
huga að staðhæfingar tengdar hverjum
þætti eru fáar en það dregur úr áreiðan-
leika niðurstaðna.
Niðurstöður
Til að svara rannsóknarspurningum eru í
upphafi skoðaðar staðhæfingar sem lýsa
upplifun starfsmanna af eigin skóla til að
kanna hvaða áherslur eru við lýði í stofn-
anamenningu íslenskra grunnskóla. Í fram-
haldi er kannað hvort þær eru mismun andi
eftir skólum. Loks er kannað hver tengslin
eru milli þátta í stofnanamenn ingu og
námsárangurs nemenda á samræmdum
prófum.
Upplifun kennara – menning skóli
Starfsmenn tóku afstöðu til ellefu staðhæf-
inga á sex punkta kvarða frá mjög ósam-
mála (1 stig) yfir í mjög sammála (6 stig).
Staðhæfingarnar lýstu upplifun þeirra á
menningu eigin skóla. Svörin voru þátta-
greind en notuð var leitandi þáttagreining
sem tengir saman breytur í þætti. Bartletts-
próf var marktækt (p<0,001) og Kaiser-
Meyer-Olkin stærð var 0,80. Gögnin henta
því ágætlega til þáttagreiningar (Field,
2000).
Staðhæfingarnar ellefu mynda þrjá
þætti. Fyrsti þátturinn er kallaður völd og
áhrif, sá næsti nýbreytni en sá síðasti for-
ysta og stefnufesta. Þættirnir skýra til sam-
ans 59% af breytileikanum í safninu. Þátta-
hleðslur má sjá í 2. töflu. Áreiðanleiki þátt-
anna er á bilinu 0,64 til 0,74. Lægstur er
áreiðanleikinn í þættinum forysta og stefnu-
festa en þar eru aðeins þrjár staðhæfingar
sem er fulllítið til að fá stöðuga mælingu.
Því ber að túlka niðurstöðurnar tengdar
þessum þætti með varúð. Ein staðhæfing
hleður á tvo þætti en ef hún er tekin út
lækkar áreiðanleiki beggja þáttanna. Því
var ákveðið að halda henni inni.
Upplifun kennara – menning og kennsla
Starfsmenn tóku afstöðu til ellefu stað-
hæfinga sem voru mældar á samskonar