Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 63

63
Hönnun skólabygginga í deiglu nýrra kennsluhátta
Nýjar skólabyggingar eiga samkvæmt
stefnunni að bjóða upp á sveigjanleg rými
fyrir mismunandi verkefni og hópastærðir
og gegna hlutverki félagsmiðstöðvar í
sínu hverfi (Fasteignastofa Reykjavíkur og
Fræðslumiðstöð Reykjavíkur, 2004). Ferli
sem á ensku nefnist Design Down Process
og þróað hafði verið við Háskólann í
Minnesota við upphaf tíunda áratugar
tuttugustu aldar (Copa og Pease, 1992;
Gerður G. Óskarsdóttir, 2001; Jilk, 2005)
var fylgt við hönnun nokkurra skóla í
borginni. Þetta þróunarstarf byggðist á
stefnu um einstaklingsmiðað samvinnu-
nám. Til að styðja við innleiðingu þeirrar
stefnu var þróað mælitæki fyrir einstak-
lingsmiðað nám (Menntasvið Reykjavík-
urborgar, 2005). Stillt var upp í matstöflu
meginstoðum skólastarfs og ýmsum stig-
breytum sem talið var að gæfu til kynna
þróun í átt að sveigjanlegra skólastarfi
og einstaklingsmiðaðra námi. Þessi lykill
að mati, ekki síst sú stoðin sem helguð er
námsumhverfi, er lagður til grundvallar
þessari rannsókn.
Sjö eftirtalin þemu, sem enn eru í mótun
og lúta að námsumhverfi 21. aldar, hafa
verið sett fram í tengslum við áætlun
OECD um skólabyggingar af nokkrum
leiðandi arkitektum og leiðtogum mennta-
mála (OECD Programme on Educational
Building og Department for Education
and Skills, 2006): Hönnun skóla í síbreyti-
legum heimi, áhrif nýrrar tækni á hönnun
skóla, aukið aðgengi að menntun með
hönnun skóla, hönnun sjálfbærra og nota-
legra skólabygginga, þátttaka allra hags-
munaðila í hönnun skóla, námsumhverfi
sem tæki til náms og trygg gæði hönnunar.
Þessi þemu, að því síðasta undanskildu,
eru rædd nánar hér á eftir.
Hönnun skóla í síbreytilegum heimi
Skólabyggingu er jafnan ætlað að þjóna
tilgangi sínum langt inn í ófyrirséða fram-
tíð; það eina sem við vitum fyrir víst er að
framtíðin verður ekki eins og þeir tímar
sem við nú lifum. Þess vegna er eitt lykil-
verkefni hönnuða að tryggja sveigjanleika
(Copa og Pease, 1992; Dudek, 2000; Fast-
eignastofa Reykjavíkur og Fræðslumið-
stöð Reykjavíkur, 2004; Jilk, 2005; Nair og
Fielding, 2005). Krafan um sveigjanleika
nær til margra einkennandi þátta í bygg-
ingunni, svo sem rýma og umhverfis fyrir
mismunandi hópastærðir og námsaðferð-
ir, breytanlegra marka og möguleika á að
laga bæði búnað og húsnæði að breytileg-
um þörfum eða hugmyndum um uppeldi
og nám. Markmið hönnunar til framtíðar
er samt ekki aðeins að mæta mögulegum
breytingum heldur líka að hafa áhrif á
skólastarf í takt við nýja þekkingu og hug-
myndir um nám eða nýjar kröfur eins og
þær sem fylgja nýrri tækni.
Áhrif nýrrar tækni á hönnun skóla
Innleiðing upplýsingatækni og nýrra
miðla kallar á nýjar og skapandi lausnir
hvað varðar húsakost, rýmisnotkun,
hús búnað, samskipti, kennslu og nám.
Skólar hafa brugðist við tækniþróuninni
með ýmsum hætti. Fyrri rannsóknir á
skóla starfi á Íslandi benda til þess að
skólasafnið geti gegnt sérstöku hlutverki
þegar kemur að skilvirkri notkun upplýs-
ingatækni þvert á námsgreinar og margir
skólar hafa reynt að tengja saman húsnæði