Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Side 95

95
Kyngervi raunvísinda: Námsval og aðstæður kvenna í hefðbundnum karlagreinum við Háskóla Íslands
sem gerðar eru til þeirra. Ef til að mynda
náms- og starfsráðgjafar telja ólíklegt að
stúlkur geti unnið við vísindastörf eru þeir
ólíklegir til að hvetja stúlkur til að sækja
í námsbrautir í raunvísindum eða stærð-
fræði. Afleiðingar af því geta orðið þær að
stúlkur sæki minna á slíkar námsbrautir,
sem styrkir þá í raun trú náms- og starfs-
ráðgjafans og myndar stýrandi spádóm
(Andersen og Hysock, 2009). Það þarf því
að vinna markvisst að því að kennarar,
náms- og starfsráðgjafar og aðrir starfs-
menn í skólakerfinu hvetji konur jafnt sem
karla til að velja nám á sviði raunvísinda,
og jafnvel konurnar sérstaklega. Erlendar
rannsóknir benda einnig til þess að hægt
sé að hafa áhrif á viðhorf nemenda til
kynbundinna starfa þannig að þeir skoði
störfin í öðru ljósi (Tracy, 2002; Turner og
Lapan, 2005). Það er því mjög mikilvægt
að auka náms- og starfsfræðslu í skólum,
sérstaklega með það markmið í huga að
vinna gegn staðalmyndum sem tengdar
eru ákveðnum störfum. Þetta á sérstaklega
við um störf í raunvísindum og tækni þar
sem karllæg menning virðist enn ríkja.
Menntamálaráðuneytið gaf út skýrslu
um konur í vísindum árið 2002 og er þar
drepið á þætti sem finna má samhljóm með
í verkum Betz (2005) og niðurstöðum þess-
arar rannsóknar. Í skýrslunni kemur fram
að ein af orsökunum fyrir því að svo fáar
konur sækja í ákveðnar fræðigreinar hafi
verið rakin til skorts á kvenfyrirmyndum í
greinunum. Lögð er áhersla á að gera vís-
indin meira aðlaðandi fyrir stúlkur strax á
fyrstu skólastigum og gefa þarf kennslu-
fræði vísindanna og framsetningu efnisins
gaum, til dæmis með fjölbreyttari nálgun á
námsefnið. Einnig þarf að fjölga konum í
hópi raungreinakennara í grunn- og fram-
haldsskólum (Menntamálaráðuneytið,
2002).
Unnið hefur verið að því að jafna náms-
val kynjanna innan Háskóla Íslands. Ráð-
ist var í viðamikla kynningu á námi í verk-
fræði og tölvunarfræði í Háskóla Íslands
með það að markmiði að fjölga kvennem-
endum í þessum greinum. Á vormisseri
2001 heimsótti verkefnastjóri átaksins alla
framhaldsskóla landsins þar sem kynnt var
nám og starf í tæknigreinum. Kvennem-
endur úr þessum greinum, ásamt kven-
verkfræðingum og tölvunarfræðingum,
voru með í för og kynntu nám sitt og störf
fyrir stúlkum í framhaldsskólum. Einnig
stóð átakið fyrir Tæknidögum í Ráðhúsi
Reykjavíkur í samstarfi Rannís og annarra
rannsóknastofnana þar sem tekið var á
móti grunnskólanemendum sem kynntu
sér tækni og vísindi (Erla Hulda Halldórs-
dóttir, 2004). Samkvæmt skýrslu um jafn-
rétti í Háskóla Íslands telja höfundar að
hugsanlega megi rekja fjölgun kvenna í
véla- og iðnaðarverkfræði til þessa átaks-
verkefnis (Auður Magndís Leiknisdóttir,
Ásdís Aðalbjörg Arnalds og Friðrik H.
Jónsson, 2009). Halda þarf áfram á þeirri
braut að gera starfsvettvanginn sýnilegri,
bæði með átaksverkefnum og kynningum
sem stuðla að sýnileika kvenna í raunvís-
indum.
Á grundvelli laga um jafna stöðu og
jafnan rétt kvenna og karla nr. 10/2008
hefur Háskóli Íslands (2009) sett fram
ákveðnar aðgerðir í jafnréttisáætlun fyrir
árin 2009–2013 sem vinna á að. Þar segir
meðal annars að stuðla skuli að því að