Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Page 132

132
Rúnar Sigþórsson
stundaskrá. Þær lögðu aftur á móti töluvert
upp úr þemavinnu og samþættingu við
aðrar greinar, einkum samfélagsfræði. Sara
bætti því við að hún væri farin að draga
í land með málfræðikennslu af því að sér
fyndist hún ekki skila árangri, og setja í
staðinn lestur og ritun í forgang. Til að
undirstrika þetta lýsti Sara stóru íslensku-
verkefni sem samþætti lestur, lesskilning,
ritun og málfræði. Allur árgangurinn vann
í þremur hópum að sama verkefni en hóp-
arnir köfuðu misdjúpt í efnið og skiluðu
því á mismunandi hátt.
Í öllum skólunum fjórum var nám-
skrárþátturinn talað mál og framsögn
tengdur upplestri og framsögn fremur en
annars konar munnlegri tjáningu. Þjálfun
í framsögn var oftast tengd undirbún-
ingi fyrir „stóru upplestrarkeppnina“ í 7.
bekk. Hverfandi áhersla virtist hins vegar
á þennan þátt námskrárinnar í 6. bekk og
sama var að segja um hlustun og áhorf,
bæði í 6. og 7. bekk.
Í skóla C var tími í framsögn á stunda-
skrá einu sinni í viku í 7. bekk. Í vett-
vangsathugun í einum slíkum tíma komu
nemendur til skiptis upp að púlti og lásu
smásögu fyrir bekkinn. Þeir fengu enga
endurgjöf á lesturinn en kennarinn skýrði
orð við og við og þegar sögunni var lokið
ræddi hann við bekkinn um ýmis bók-
menntafræðileg atriði sem vörðuðu sög-
una, svo sem persónur, tíma, umhverfi og
frásagnarhátt.
Tilhögun kennslu og viðfangsefni nemenda
Í þremur skólanna, A, C og D, einkenndist
tilhögun kennslunnar af innlögnum kenn-
ara frá töflu þar sem þeir drógu fram að-
alatriðin í því sem við var að fást og miðl-
uðu þeim til nemenda. Í kjölfarið fylgdi
vinnubóka- eða önnur verkefnavinna þar
sem nemendur unnu einir eða sessunautar
höfðu val um að vinna saman. Loks var
farið yfir verkefnin frá töflu, oftast í næsta
tíma á eftir. Svör kennara, nemenda og
vettvangsathuganir voru samhljóða um
þetta. Yfirferð verkefna frá töflu var yfir-
leitt fyrir allan bekkinn og í bekkjarathug-
unum sáust ítrekað dæmi þess að nem-
endur þurftu mismikið á henni að halda
og nýttu sér hana misvel. Bókmennta-
kennslan var í svipuðu formi. Nemendur
lásu sögu heima; oft lásu þeir hana upp-
hátt til skiptis í tíma og/eða farið var yfir
orðskýringar og fleira með bekknum. Því
næst unnu nemendur skrifleg verkefni,
oftast einir eða með valfrjálsri samvinnu
og luku heima því sem þeir komust ekki
yfir í tímanum. Í næsta tíma fór kennarinn
yfir verkefnin frá töflu.
Kynningar kennara voru sjaldnast
hreinir fyrirlestrar heldur lögðu flestir
þeirra áherslu á einhvers konar samspil
við nemendur. Við þetta varð til aðferð
sem kalla mætti „kynnt, spurt og spjallað“.
Þessi aðferð felst í því að kennarar varpa
spurningum út í bekkinn í bland við það
efni sem þeir miðla og ætlast einnig til
að nemendur spyrji út í efnið. Nemendur
svara þannig einn og einn í einu en aðrir
bíða á meðan. Nemendur voru misjafnlega
virkir við þessar aðstæður. Yfirleitt kepptu
sömu nemendurnir um að fá að svara
meðan annar hópur nemenda hafði ekki
í frammi neina tilburði til þess. Langoft-
ast voru þær spurningar sem ég sá í vett-
vangsathugunum þannig að við þeim var
einungis eitt rétt svar.
Tilhögun kennslunnar í skóla B dró aft-