Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 3

steðjað að fjármálakerfinu á sl. ári. Það má að miklu
leyti þakka hjöðnun verðbólgu og betra innra sem
ytra jafnvægi í þjóðarbúskapnum sem rennt hefur
styrkari stoðum undir fjárhag heimila og fyrirtækja
og stöðugleika í gengismálum. Ekki eru þó öll kurl
komin til grafar að því er áhrærir eftirköst ofþenslu-
skeiðsins sem lauk á sl. ári. Fjárhagur margra heim-
ila og fyrirtækja er þaninn til hins ýtrasta og má ekki
við miklum skakkaföllum á komandi árum, t.d. ef
ytri skilyrðum í þjóðarbúskapnum hrakaði. Fjölgun
árangurslausra fjárnáma og gjaldþrota og aukin van-
skil hjá lánastofnunum eru til vitnis um viðkvæma
stöðu margra heimila og fyrirtækja sem kann að bitna
á fjármálakerfinu á komandi árum. Stöðugleika þess
virðist þó ekki hætta búin enda hefur eiginfjárstaða
helstu fjármálastofnana styrkst frá því að hún var
lægst í árslok 2000.
Aðhaldsstig peningastefnunnar eins og það birtist
í raunvöxtum Seðlabankans hefur minnkað umtals-
vert á síðustu mánuðum, en bankinn lækkaði vexti
sína alls fjórum sinnum á tímabilinu frá ágúst til
október um samtals 1,7 prósentur. Þessar vaxtalækk-
anir byggðust á þeirri greiningu og verðbólguspá sem
bankinn setti fram í síðustu Peningamálum, og bentu
til ört hjaðnandi verðbólgu og aukins slaka í hag-
kerfinu. Framvindan hefur hingað til staðfest þessa
greiningu, eins og fram hefur komið hér að
framan. Vextir Seðlabankans eru þó líklega enn í efri
mörkum þess sem telja má jafnvægisvexti, þ.e. þá
vexti sem myndu hæfa til lengdar þegar verðbólga er
í samræmi við markmið bankans og hvorki fram-
leiðsluspenna né slaki er til staðar. Það helgast af því
að stutt er síðan verðbólga var umtalsverð og vegna
hennar var svigrúm Seðlabankans til að taka tillit til
verri hagvaxtarhorfa mun takmarkaðra en nú er.
Í ljósi þess mats á ástandi og horfum í efna-
hagsmálum sem hér er kynnt hefur bankinn ákveðið
að stíga enn eitt skref í lækkun vaxta. Þar skiptir
mestu máli að verðbólga verður að óbreyttu fyrir
neðan markmið bankans þegar litið er tvö ár fram í
tímann og að slaki á vöru- og vinnumörkuðum mun
að óbreyttu ágerast á næsta ári. Vextir í endur-
hverfum viðskiptum við innlánsstofnanir verða því
lækkaðir um 0,5 prósentur frá og með 12. nóvember
2002. Miðað við fyrirliggjandi spár gætu vextir
bankans lækkað enn frekar á næstunni ef framvindan
staðfestir þær. Það er þó háð þeim fyrirvara að eftir
því sem vextirnir verða lægri, og sérstaklega ef þeir
verða augljóslega fyrir neðan jafnvægisstöðu, mun
bankinn þurfa að leggja frekara mat á örvunaráhrif
þeirra. Þetta er einnig háð þeim fyrirvara að ákvarð-
anir um stóriðjuframkvæmdir munu leiða til endur-
mats á peningastefnunni.
2 PENINGAMÁL 2002/4