Peningamál - 01.11.2002, Side 28

Samkvæmt þessu mati eru u.þ.b. 60% líkur á að
verðbólga tvö ár fram í tímann verði undir verð-
bólgumarkmiði bankans, en til samanburðar voru
taldar líkur á að verðbólgan væri undir eða yfir
verðbólgumarkmiðinu væru nokkurn vegin jafnar
þegar síðasta spá Seðlabankans var gefin út. Með-
fylgjandi tafla sýnir mat á líkum þess að verðbólga
næsta ársfjórðungs og eitt og tvö ár fram í tímann
lendi á mismunandi bili.
III. Fjármálaleg skilyrði og stefnan í peninga-
málum
Aðhaldsstig peningastefnunnar hefur minnkað á
undanförnum mánuðum í framhaldi af vaxtalækk-
unum Seðlabankans og önnur fjármálaleg skilyrði
hafa á heildina litið þróast til minna aðhalds að eftir-
spurn. Raunvextir Seðlabankans voru í lok október
yfir líklegu mati á jafnvægisvöxtum og hærri en
efnahagshorfur án stóriðjuframkvæmda gefa tilefni
til. Ekki er heppilegt að miða peningastefnuna nú í
marktækum mæli við möguleikann á stóriðjufram-
kvæmdum, þar sem of mikil áhætta er tekin ef þær
skyldu frestast og tímatafir fram að framkvæmda-
toppi og viðbragðsflýtir peningastefnunnar gefur
nægilegt svigrúm til réttra viðbragða síðar.
Fjármálaleg skilyrði og aðhaldsstig peninga-
stefnunnar
Aðhaldsstig peningastefnunnar hefur minnkað og
fjármálaleg skilyrði slaknað á heildina litið
Aðhaldsstig peningastefnunnar eins og það birtist í
raunstýrivöxtum Seðlabankans hefur minnkað um-
talsvert á síðustu mánuðum, eins og nánar er útskýrt
hér að framan. Önnur fjármálaleg skilyrði eru einnig
rýmri, enda hafa óverðtryggðir og verðtryggðir
skuldabréfavextir lækkað, svo og óverðtryggðir
vextir bankalána, gengi krónunnar hefur lækkað lítil-
lega síðan í ágúst og verð hlutabréfa hefur hækkað.
Megindrifkrafturinn á bak við þessa slökun eru
vaxtalækkanir Seðlabankans sem voru alls fjórar á
tímabilinu ágúst til október, um samtals 1,7 pró-
sentur.
Lækkun stýrivaxta hefur skilað sér í lækkun raun-
stýrivaxta, en ekki að fullu þar sem verðbólgu-
væntingar hafa einnig lækkað eftir því sem dregið
hefur úr verðbólgu. Raunstýrivextir Seðlabankans,
mældir með verðbólguálagi, voru í lok október u.þ.b.
4½% en voru u.þ.b. 5½% undir lok júlí. Séu raun-
vextir hins vegar metnir út frá nýrri verðbólguspá
bankans, þar sem gert er ráð fyrir tæplega 3% verð-
bólgu eitt ár fram í tímann, eru raunstýrivextir 3,8%.
Stýrivaxtalækkunin hefur einnig skilað sér nánast að
fullu í minnkandi vaxtamun við útlönd og stuðlað að
lægra gengi. Nánar er fjallað um skammtíma-
samband stýrivaxtabreytinga og gengisbreytinga í
rammagrein 4.
Miðlun breytinga á stýrivöxtum í gegnum vaxta-
rófið tekur töluverðan tíma. Einkum getur orðið töf á
að verðtryggðir bankavextir lækki til jafns við stýri-
vexti.12 Fleira en breytingar á skammtímavöxtum
PENINGAMÁL 2002/4 27
Tafla 6 Mögulegt bil ársverðbólgu
til næstu tveggja ára
Verðbólga
undir á bilinu á bilinu undir yfir
1% 1% - 2½% 2½% - 4% 2½% 4%
Ársfjórð.
2002:4 ........ < 1 71 29 71 < 1
2003:3 ........ 5 31 45 36 18
2004:3 ........ 29 31 25 60 15
Taflan sýnir mat Seðlabankans á líkum á því að verðbólga verði á ákveðnu
bili í prósentum.
Mynd 21
Á S O N D J F M A M J J Á S O N D J F M A M J J Á S O
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
%
Raunstýrivextir Seðlabankans 2000-2002
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Miðað við verðbólguálag
M.v. verðbólguálag ríkisbréfa (nú til um 4½ árs)
eða verðbólguspá 4 ársfjórðunga fram í tímann
2000 | 2001 | 2002
Miðað við verðbólguspá
12. Þórarinn G. Pétursson (2001), „The transmission mechanism of mon-
etary policy: Analysing the financial market pass-through“, Seðla-
banki Íslands, Working Papers, nr. 14/2001.