Þjóðmál - 01.06.2010, Page 66

64 Þjóðmál SUmAR 2010
af rekstri þess og ekki síst eftirlit með honum
flyttist frá íslenska Fjármálaeftirlitinu til hins
breska, enda mátti öllum vera ljóst og hafði
meðal annars komið fram opinberlega í ræðum
undirritaðs að íslenska Fjármálaeftirlitið hefði
fjarri því aukist að burðum í samræmi við öra
stækkun bankakerfisins . En í bréfi nefndarinnar
segir svo: „Rannsóknarnefndin tekur fram að
hún fær ekki séð af fyrirliggjandi gögnum að
bankastjórn Seðlabankans hafi beint og með
formlegum hætti sett fram gagnvart bönkunum,
og þá sérstaklega gagnvart Landsbankanum,
tillögur eða boðað aðgerðir af sinni hálfu til að
sporna við og takmarka þau neikvæðu áhrif . . .“ –
og svo framvegis . Ekki verður hjá því komist að
lýsa enn yfir undrun á því að svo virðuleg nefnd
reyni ítrekað að gera sitt til að rugla þá mynd
sem er á því, hvar valdheimildirnar liggja og
þar með skyldurnar í hinu íslenska eftirlitskerfi .
Samkvæmt lögum um fjármálafyrirtæki fer ekki
á milli mála hvaða stjórnvald á Íslandi veitir
fjármálafyrirtæki heimild til starfsemi utan
Íslands, og hvaða stjórnvald getur takmarkað
þá starfsemi eða bannað hana (sjá hér 36 . gr .
laga nr . 161/2002 sem rakin hefur verið) .
Það er ekki Seðlabanki Íslands . Það sem áður
hefur verið sagt um lögmætisregluna, meðal
annars með vísun í dóm Hæstaréttar og skýrslu
umboðsmanns Alþingis, gildir um þetta . Rétt er
að minna á að í hinu síðara er sérstaklega beint
til stofnana að þeim ber að lögum að forðast að
fara inn á verksvið annarra stofnana sem fara
með skyld verkefni .
4 . töluliður sama kafla
Undir þessum tölulið er fjallað um að upplýst
hafi verið, eins og þar segir, að Landsbanki
Íslands hafi sett fram beiðni til Seðlabankans
um tiltekna fyrirgreiðslu hinn 5 . ágúst 2008 .
Satt best að segja var þessi beiðni afar sérstök
og fól í sér að komið yrði upp einhvers konar
peningalegri hringekju á milli Landsbanka Ís­
lands, starfsemi hans erlendis og Seðlabankans,
og skyldi sú hringekja eftir því sem best varð
skilið taka nánast til alls gjaldeyrisforða Seðla­
bank ans . Hugmyndin virtist aðallega sett fram
af hálfu Landsbankans til að róa breska Fjár­
málaeftirlitið vegna innstæðureikninga Lands­
bankans í Bretlandi og miðuð við að fyrir­
komulagið gilti þar til dótturfélagavæðing hefði
náðst fram . Starfsmenn Seðlabankans litu á
þessa hugmynd og þeir sáu ekki fremur en
banka stjórnin að heil brú væri í henni . En það
þurfti ekki, eins og nefndinni má vera kunnugt,
þessa furðuhugmynd, sem Landsbankinn gekk
reyndar ekkert eftir að væri tekin til alvarlegrar
skoðunar, til að vekja Seðlabankanum ugg .
Hann var löngu kominn fram eins og nefndin
hefur ótal dæmi um .
En þegar rætt er um þessa innstæðusöfnun í
Bretlandi verður að hafa í huga að bankastjórn
Seðlabankans byggði á því að íslenska ríkið
bæri ekki ábyrgð á henni umfram það sem
tryggingasjóður innstæðueigenda gæti ábyrgst .
Lá bankinn hvergi á þessari skoðun sinni, hvorki
við Landsbankann né forsvarsmenn íslensku
ríkisstjórnarinnar . Og þegar að ráðamenn, eink­
um í viðskiptaráðuneyti, tóku að leggja drög
að því að stjórnvöld öxluðu slíka ábyrgð með
ein hliða yfirlýsingum íslenskra ráðamanna án
lagaheimildar, varaði Seðlabankinn og banka­
stjórn hans mjög eindregið við slíku . Um þetta
er nefndinni einnig fullkunnugt . Í athyglisverðu
for síðuviðtali við Morgunblaðið hinn 18 . febrú­
ar síðastliðinn segir Arne Hyttnes, forstjóri
norska innstæðutryggingasjóðsins: „Við höfum
innstæðutryggingasjóð í Noregi samkvæmt
ákvæðum EES­samningsins . Skoðun mín er
sú að ef aðeins er horft til EES­samningsins sé
hvergi kveðið á um ríkisábyrgð .“ Þegar forstjór­
inn er spurður út í hvort þetta álit væri annað
ef norskur banki hefði rekið útibú sambærilegt
við Icesave í ríki sem EES­samningurinn nær
til svarar hann: „Ef Landsbankinn hefði verið
norskur banki með útibú í Belgíu eða öðru ríki
sem samningurinn nær til, bæri norska ríkið
enga ábyrgð á innstæðum umfram það sem
sjóðurinn gæti bætt sparifjáreigendum .“ Þetta
voru einnig viðhorf bankastjórnar Seðlabanka
Íslands, eins og nefndinni er fullkunnugt
um að komu ítrekað fram . Noregur er eina
landið með nákvæmlega sömu stöðu og Ísland
gagnvart ákvæðum EES­tilskipunarinnar . Er
stórfurðulegt að íslensk yfirvöld, bæði fyrir og
eftir hrun, hafi ekki borið sig saman við norska