Þjóðmál - 01.06.2010, Qupperneq 102

100 Þjóðmál SUmAR 2010
Afar vanburðugum rökum er beitt gegn
virkjunum og iðjuverum, reistum á heimsku­
legum ótta, fordómum og hroka beturvitans .
Aðal lega er fleygt fram yfir borðslegum full­
yrðingum, sem vitna um svo mikla van­
þekkingu á viðfangsefninu, að til skammar er;
einkum þegar háskólafólk á í hlut .
Nýleg dæmi eru einfeldningslegar full­
yrðingar um, að gagnaver eða sæstrengir séu
hagkvæmari kostur en álver . Almættið forði
oss frá að verða leiksoppar forræðishyggju
þessa sjálfbirgingslega og heimóttarlega liðs
til lengdar, sem dregið hefur rangan lærdóm
af sögunni og fer með hálfsannleika og þaðan
af verra .
Sæstrengur

Eitt af hálmstráum afturhaldsins íslenzka, þegar gengið er á það um, hvað „eitthvað
annað“ merki í atvinnulegu tilliti á Íslandi,
er sæstrengur til Skotlands eða jafnvel til
meginlandsins . Skemmst er frá því að segja, að
til Skotlands eru um 1000 km frá
Íslandi og á milli er um 1 km djúp
gjá . Sæstrengstæknin á enn langt í
land með hönnun og framleiðslu
strengs, sem þolir lögn á svo
mikið dýpi (tog, þrýstingur), og
flutningstöpin yrðu meiri en við
yrði unað . Það hillir ekki undir, að
raun hæft verði að tengja rafkerfi
Íslands og Stóra­Bretlands, en
hins vegar leyfir tæknin nú þegar
tengingu Færeyja við Ísland .
Í Færeyjum búa um 50 000
manns . Þannig háttar til með
orkumál íbúanna, að megn ið af raforku
þeirra, 260 GWh/a1­toppur 40 MW2, er
unnið í vatns afls virkjun um, en vatn til upp­
hitunar húsa er hins vegar hitað upp með
olíu, og fara til þess 533 GWh/a­toppur 62
MW . Færey ingar vilja eðlilega losna undan
miklum bagga olíukyndingar og hafa horft til
1 GWh/a: ein gígawattstund á ári er ein milljón
kWh á ári .
2 MW: eitt megawatt er eitt þúsund kW .
Íslands eftir orku í þeim efnum . Eins og taflan
hér á síðunni ber með sér, er þó vafasamt,
að þeir telji hagkvæmt fyrir sig að kaupa
raforku um sæstreng frá Íslandi, jafnvel á
kostnaðarverði . Miðað við gengið 1 USD=130
ISK er kostnaðarverð þessarar raforku a .m .k .
17,60 ISK/kWh eða um 4 sinnum hærra en
kostnaðarverð raforku frá sömu virkjun til
álvers . Hæpið er, að Færeyingar séu áfjáðir í
þessi viðskipti . Olíuverð þarf að hækka upp
í um 130 USD/tu33) (um 70%) til að Færey­
ingar fari að hagnast á að kaupa rafmagn frá
Íslandi um sæstreng .
Þess ber að geta hér, að ofangreindir
útreikningar eru miðaðir við, að öll afhent
orka sé forgangsorka, og þannig háttar til
um orku til almenningsveitna; hana má ekki
skerða . Annað er uppi á teninginum um
orkuafhendingu til álvera . Þar nemur for­
gangsorkan um 90% heildar og afgangsorkan
um 10% . Afgangs orkuna má skerða, t .d . í
þurrkaárum, þegar vatnsstaða miðlunarlóna
er lág . Þannig mundi kostnaðarverð til álvera
verða 4,1 ISK/kWh, sem lætur nærri að vera
meðalverð til álvera á Íslandi við álverðið
2500 USD/t, sem er talið jafnvægisverð
á álmarkaðinum . Ofangreint dæmi er
um tiltölulega lítið afl og nýtingartími
mannvirkjanna og afhendingartími orku til
álvera er í raun miklu lengri en 30 ár, sem
afskriftartíminn er miðaður við . Arðsemi
orku sölu til álvera er að sama skapi umtalsverð,
3 1 USD/tu: einn bandaríkjadalur á olíutunnu .
Hagkvæmnisamanburður orkusölu
Atriði Sæstrengur Álver Skýring
Hámarks MW 102 102 Aflþörf
Lágmarks MW 37 90 Aflþörf
Töp MW 18 1 Heildarhámark
Uppsett afl MW 120 103 Virkjun
GWh/a 800 841 Árleg orkusala
Milljarðar ISK 65 5 Flutningsvirki
Milljarðar ISK 31,2 26,7 Virkjun
Ár 25 30 Afskriftartími
ISK / kWh 17,6 4,5 Kostnaðarverð