Þjóðmál - 01.06.2010, Page 121

Þjóðmál SUmAR 2010 119
að samkvæmt þeirra lögum hefði Suu ekki
kjörgengi, jafnvel þótt boðað yrði til kosninga,
þar sem hún var gift útlendingi . Hún var gift
útlendingi, því eiginmaður hennar lést fyrir
áratug síðan og þá hafði þeim verið meinað að
hittast í þrjú ár, jafnvel að kveðjast eftir að ljóst
var að Michael Aris væri
dauðvona . Grimmd
herforingjastjórn ar inn­
ar er með ólíkindum
sem og vangeta utanað­
komandi afla til að hafa
áhrif á mál í Burma .
Ævisaga Suu er með
hreinum ólíkindum,
svo mjög að hætt er
við því að örlög hennar
þvælist fyrir einstökum
og merkum boð­
skapnum . Faðir hennar,
Aung San, var í senn
þjóðhetja Búrma og
táknmynd þeirra 18
ára sem þessi fimmtíu
milljón manna þjóð
bjó við lýðræði . Hann
var myrtur árið 1947,
árið áður en Búrma
öðlaðist sjálfsstæði, þá
var Suu tveggja ára .
Móðir hennar, Ma
Khin Kyi, varð ráðherra
í ríkisstjórninni og árið
1956 fluttist ekkjan
með börnin til Indlands, en þar var hún
sendiherra Búrma . Herforingjastjórnin náði
völdum í Búrma árið 1962 og tveimur árum
síðar flutti Suu til Oxford, þar sem hún síðar
lauk námi í heimspeki, stjórnmálafræði og
hagfræði . Í rúman aldarfjórðung bjó Suu og
starfaði á Vesturlöndum eða til ársins 1988 .
Hún giftist Michael, eignaðist með honum
tvo syni og lifði friðsælu lífi, lengst af í Oxford,
fjarri heimsins böli . Hún hafði oft varað við
því að sá dagur kynni að koma að hún yrði
kölluð til Búrma og þá myndi hún hlýða því
kalli . Varla gat hana þó órað fyrir því að kallið
væri komið á vordögum 1988, þegar móðir
hennar veiktist í Búrma og hún kvaddi mann
sinn og synina tvo, 8 og 11 ára . Frá þeim degi
og fram til þessa dags hefur Suu aldrei farið
frá Búrma og aðeins fengið syni sína og eigin­
mann í heimsókn nokkrum sinnum þegar
hentaði valdhöfum að
slaka á klónni .
Bókin er að mínu
mati fjórþætt . Hún segir
ævisöguna sem hér hefur
verið tæpt á . Þá gefur hún
mynd af stjórnmálaþró un
í Búrma, lýsir harð ræði
hinnar andlitslausu her­
foringja stjórn ar og illri
meðferð þeirra á fólk­
inu og land inu . Í þriðja
lagi segir hún söguna
um máttleysi al þjóða ­
samfélagsins og hve lítils
það má sín í raun með
öllum sínum Nóbels­
verð launum og álykt­
unum alþjóða stofn ana .
Kjarni málsins er engu
að síður hið síðasttalda:
leiðtogahæfni Suu .
En hvaða fyrirheit
hefur líf hennar gefið? Líf
hennar hefur auð vitað
táknrænt gildi, þegar frá
fæðingu, því faðir hennar
er eilíf áminning um það
sem Búrma hefði getað orðið . Fram ganga Suu
í Búrma á fyrstu tveimur árunum áður en
hún var fangelsuð, gaf vissulega fyrirheit um
að þar færi leiðtogi sem gat skapað liðs heild,
svo mögnuð voru áhrifin af ræðum henn ar .
Skrif hennar sýna gáfur og innsæi og þau atriði
sem hún teflir fram eru í senn auðskiljan leg og
hvetjandi . Lykilsetningarnar eru:
Frelsi frá ótta . – Hin fullkomna bylting er
bylting hugarfarsins . – Við þurfum að endur­
vekja mannlega reisn . – Byrðin fellur á herðar
hins venjulega manns .
Aðalspurning bókarinnar er um það hvort
Aung San Suu Kyi um það leyti sem hún
stofnaði ásamt öðrum Lýð ræð is h reyf ing una
og varð leiðtogi hennar .