Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 48

Gestur Guðmundsson og Hulda Karen Ólafsdóttir
Heimild OECD
1. mynd Hlutfall nýnema sem Ijúka framhaldsskóla á réttum tima i OECD-rikjum
Heimild OECD (2012). Education at a glance 2012. OECD indicators. Table A2.6. bls. 59.
Þessi mælikvarði er hins vegar varasamur,
þar sem torvelt og sennilega ómögulegt er
að búa til mælistiku sem mælir „námslok
á réttum tíma" þannig að samanburður
verði réttmætur.1
Alþjóðlegir rannsóknarhópar hafa talið
réttmætari mælikvarða að miða við það
hversu stór hluti árgangs hefur lokið námi
við ákveðin aldursmörk (sjá Markussen
(ritstjóri), 2010 og Lamb o.fl., 2011). í
staðinn fyrir að mæla það hlutfall sem
hefur nám í framhaldsskóla en lýkur því
ekki (og taka þannig út úr myndinni þá
sem aldrei hefja framhaldsskólanám) eða
að reyna að mæla það hlutfall sem lýkur
framhaldsskólanámi „á réttum tíma" hafa
þeir leitast við að skilgreina brotthvarfs-
hópinn sem þá sem ekki hafa lokið fram-
haldsskólanámi við tiltekinn aldur. Ekki
hefur þó náðst alþjóðleg samstaða um
nákvæma útfærslu slíkrar skilgreiningar
heldur hafa menn gjarnan útfært hana í
hverju landi út frá þeirn upplýsingum sem
stjórnvöld hafa látið vinna.
Einna hreinlegustu nálgunina er að
finna á íslandi. Kristjana Stella Blöndal og
Jón Torfi Jónasson (2010) hafa mælt brott-
hvarf sem hlutfall þeirra sem hvorki eru í
framhaldsskólanámi né hafa lokið því við
24 ára aldur. Þau skoðuðu árgangana sem
fæddust árin 1969,1975 og 1982 og komust
að því að við 24 ára aldur hefðu einungis
56%, 57% og 62% þeirra lokið framhalds-
skóla. í Danmörku, Noregi og Svíþjóð hef-
ur verið beitt nógu líkum skilgreiningum
á nógu líka skóla og samfélög til þess að
álykta megi að í þeim löndum hafi 70-75%
lokið framhaldsskólaprófi við 24 ára aldur
(Markussen (ritstjóri), 2010). Hins vegar er
samanburður við önnur lönd og skólakerfi
öllu flóknari, og líklegt að lönd þar sem
um 90% árgangs hafa lokið framhalds-
skólanámi hafi mótað allt öðruvísi skóla-
kerfi og samskipti þeirra við vinnumarkað
en Norðurlönd.
Af ofangreindu er í fyrsta lagi ljóst að
46