Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 50

Gestur Guðmundsson og Hulda Karen Ólafsdóttir
1. tafla Fjöldi helstu prófloka á framhaidsskólastigi 2000-2009 og skipting þeirra á aldurshópana 19-24 og
25+
2000-1 2001-2 2002-3 2003-4 2004-5 2005-6 2006-7 2007-8 2008-9
Sveinspróf/alls 581 590 565 508 597 609 664 678 736
19-24 263 278 269 221 269 250 293 286 327
25+ 318 312 296 287 328 359 371 392 409
Réttindapróf starfsgreina/alls 600 619 663 727 770 701 731 884 674
19-24 468 473 476 482 462 437 454 496 399
25+ 132 146 187 245 248 264 277 388 275
Stúdentspróf
starfsgreina/alls 56 106 207 340 296 320 347 404 543
19-24 30 52 121 212 179 188 171 184 245
25+ 26 54 86 128 117 132 176 220 298
Almenn stúdentspróf/alls 2102 2137 2360 2195 2147 2148 2230 2420 2495
19-24 1969 1981 2200 2043 1943 1948 2033 2225 2303
25+ 133 156 160 152 204 200 197 195 192
Heimild: Hagstofa Islands (2013)
viðmælendur gefa sjálfir upp menntun
sína) og benda til þess að um 15-20% af
hverjum árgangi, eða allt að helmingur
þeirra sem taldir eru brotthvarfsnemar um
24 ára aldur, ljúki framhaldsskóla eftir 25
ára aldur, þar af langflestir í starfsnámi eða
starfstengdu námi.
Þessar staðreyndir um endurkomu
sýna að umræðan má ekki hverfast um
brotthvarfið eitt. Þótt vissulega sé mikil-
vægt að skoða það og orsakir þess er
mikilvægt að tengja slíkar athuganir við
endurkomu. Um þessar mundir er eitt
efsta atriði á markmiðalistum ríkisstjórna
og alþjóðastofnana um menntun að lækka
hlutfall ófaglærðra verulega, en í um-
ræðunni hefur þá staðreynd ekki borið
hátt að á síðustu áratugum hafa 15-20%
af árgangi á íslandi lokið framhaldsskóla-
prófi talsvert löngu eftir að formlegum
framhaldsskólaaldri er lokið. Hvað hefur
gerst hjá þeim stóra hluta brotthvarfsnem-
enda sem snúa aftur í nám, hvaða náms-
hvatar hafa vaknað, hvaða tækifæri hafa
opnast, hvernig tengist endurkoman fyrra
brotthvarfi og hvernig tengist hún reynslu
þeirra á vinnumarkaði og annarri vegferð
frá því þeir hurfu af skólabekk áður?
Margar slíkar spurningar vakna og leitað
verður svara við þeim í þessari grein, en
fyrst verður efni hennar sett í samhengi
við alþjóðlega þróun og kenningar um
breytta vegferð ungmenna.
Breytt vegferð og sjónarhorn félags-
fræði menntunar og ungmenna
Eina meginástæðu mikils brotthvarfs og
mikillar endurkomu íslenskra ungmenna
er ugglaust að finna í þeirri miklu eftir-
spurn sem á íslandi var eftir vinnuafli fram
að kreppunni 2008 og einnig skiptir veru-
48