Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 99

Atvinnuþátttaka fólks með þroskahömlun sem lokið hefur starfstengdu diplómunámi frá Háskóla íslands
Bent hefur verið á að ákjósanlegra sé að
vinnufélagar taki að sér að styðja viðkom-
andi (Anna Einarsdóttir, 2000).
í þriðja lagi bentu þátttakendur á að
þeir gætu ekki ráðið miklu og að starfsfólk
AMS væri oft of stýrandi. í niðurstöðum
komu fram dæmi um að fólkið hefði hafn-
að þjónustu frá AMS eða sagt henni upp
af þessum ástæðum. Tveir þátttakendur
í rannsókninni höfðu til dæmis afþakkað
stuðning af því að þess var krafist að þeir
minnkuðu við sig vinnu án þess að þeir
óskuðu sjálfir eftir því. í öðru tilfellinu
hafði þátttakandi verið í tveimur hluta-
störfum en í starfshlutfalli sem hentaði
honum vel. Starfsmaður AMS hvatti hann
til að segja upp öðru starfinu og halda sig
eingöngu við eitt starf og var búinn að
útvega annan starfsmann í staðinn. Um
þetta sagði ungi maðurinn:
Og þau vildu ekki að ég væri í tveimur störfum.
Ég vil vinna fulla vinnu en á ekkert að vera einn
að hanga. Þau voru meira að segja komin með
annan starfsmann í starfið en þá sagði starfsfólkið
þar að ég væri bara þeirra starfsmaður og þær
vildu ekkert fá einhvern annan þangað inn. Það
kemur ekkert bara einhver í staðinn.
Ekki er ólíklegt að ein ástæðan fyrir
þessu sé sú að erfitt sé að finna störf fyrir
fatlað fólk á almennum vinnumarkaði og
því verði niðurstaðan að skipta störfunum
milli fólks.
Þátttakendur höfðu ákveðnar hug-
myndir um hvernig best væri að styðja
fólk með þroskahömlun í atvinnu. Einn
sagði:
Stuðningur er mjög mikilvægur fyrir okkur, sérstaklega
þar sem það er oft lokað á fólk með þroskahömlun
og það er oft litið niður á okkur. Ég myndi vilja hafa
stuðninginn þannig að það væri viss manneskja sem
myndi koma við á vinnustaðnum nokkmm sinnum í
viku, hún myndi ræða við vinnuveitandann og sam-
starfsfólkið, ekki bara mig. Þessi manneskja myndi at-
huga um að allt væri í Iagi og hún myndi spyrja hvemig
væri í vinnunni og halda reglulega fundi þar sem málin
væm rædd.
Þessar hugmyndir ríma að mörgu leyti
við opinbera stefnu og hugmyndafræði
AMS (Margrét Magnúsdóttir, 2010) en svo
virðist sem starfsmenn AMS eigi stundum
í erfiðleikum með að fylgja þessari hug-
myndafræði eftir. Ut frá niðurstöðum og
fyrri rannsóknum má álykta að ástæðurn-
ar geti verið að of mikið álag sé á starfs-
mönnum, ekki sé næg þekking á hug-
myndafræði AMS, stuðningurinn oft til-
viljunarkenndur og ör mannaskipti (Anna
Einarsdóttir, 2000; Margrét Magnúsdóttir,
2010).
Félngsleg þcítttakci cí vinnustað. Bent hefur
verið á að félagsleg samskipti milli fatlaðra
og ófatlaðra starfsmanna á vinnustað séu
einn grundvallarþátturinn í árangurs-
ríkri atvinnuþátttöku fatlaðs fólks og vel-
líðan á vinnustað (Cimera, 2001; Nisbet
og Hagner, 1988). Almennt töluðu þátt-
tákendur rannsóknarinnar um að þeir
ættu góð samskipti við samstarfsfólk á
vinnustöðum og upplifðu sig sem hluta af
starfsmannahópnum. Flestir viðmælenda
tóku virkan þátt í eða höfðu val um þátt-
töku í félagslífi með vinnufélögunum. Þó
voru undantekningar frá þessu. Ung kona
í rannsókninni sagði til dæmis frá því að
samstarfsfólk hennar hittist oft utan vinnu,
stundum í heimahúsum og í óvissuferð-
um: „Ég tók ekki þátt í óvissuferð. Það er
stundum sett eitthvað svona upp á kaffi-
stofunni um svona ferðir en það var ekkert
verið að spurja mig hvort ég vildi koma."
97