Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 166

Þórdís Þórðardóttir
byggt læsi eða merkingarsköpun í þeim
víða skilningi sem lagður er í liugtakið
í aðalnámskrá leikskóla (2011). Vonir eru
bundnar við að niðurstöðurnar varpi ljósi
á hversu fjölbreytt aðgengi leikskólabörn
hafa að margvíslegu barnaefni og miðlum
á heimilum sínum og að þær geti gagnast
leikskólakennurum bæði til að efla sam-
starf heimila og leikskóla og skapa sam-
fellu í reynslu barna af barnaefni heima
fyrir og í leikskólum.
Barnaefni og miðlun þess
Niðurstöður ýmissa fræðimanna benda til
að barnabókmenntir og afþreyingarefni
fyrir börn vekji ánægju og efli skilning
barna á nánasta umhverfi sfnu, fjölskyldu,
vinum og vandamönnum. Niðurstöður
Cassidy og Sherrey (2001) benda til að
barnaefni sé uppspretta orðaforða sem
eykur möguleika barna til að byggja upp
hugtök og setja þau í samhengi. Niður-
stöður Richner og Nicopoulo (2001, 2007)
og Þórdísar Þórðardóttur (2007a, 2007b,
2012a, 2012b) gefa vísbendingar um
hvernig ung börn nýta sér barnaefni til að
útskýra atburði, fólk og félagsleg tengsl og
beita því í leik og skapandi starfi. Einnig
virðast ung börn nota barnaefni til að gefa
upplifunum sínum merkingu með því að
bera inntak þess saman við raunverulega
atburði (Hunt, 2004; Moschovaki og Mea-
dows, 2005; Þórdís Þórðardóttir, 2007a,
2012a, 2012b). Einnig ræða Marsh, Brooks
Hughes, Ritchie, Roberts og Wright, (2005)
aðgengi ungra barna að tölvum og tölvu-
leikjunr sem þau telja mikilvæg tæki í
þekkingarsköpun ungra barna sem mynd-
ast meðal annars í samræðum þeirra um
þessa miðla.
Þekking að heiman getur skilað
börnum ólíkri stöðu innan skólakerfis-
ins (Bourdieu, 1984, 1993; Bourdieu o.fl.
1999; Þórdís Þórðardóttir 2012b). Það má
til dæmis merkja af því hvernig þekking
á ofurhetjum skapaði börnum sem yfir
henni bjuggu hæsta virðingarsess í leik-
skólum (Þórdís Þórðardóttir, 2012b) eða
þegar þekking á hámenningarefni gagnast
grunn- og framhaldsskólanemum til að
öðlast háa félagslega stöðu innan skólanna
(Bourdieu, 1984, 1993). Að þessu sögðu
er mikilvægt að auka skilning kennara á
því hvernig fjölskyldumenning getur haft
áhrif á félagslega stöðu barna í skólum og
ýmist ýtt undir eða hamlað velferð þeirra.
Þar gæti iðjukenning (e. theory of practice)
Bourdieu (1977) komið að gagni.
Bourdieu (1977, 1984, 1990) þróaði iðju-
kenninguna til að lýsa þvf hvernig fjöldi
félagslegra þátta skarast við mismunandi
skilyrði og hafa áhrif á frammistöðu barna
í skóla. Markmiðið með iðjukenningunni
var að byggja einskonar brú milli hug-
lægra og hlutlægra upplifana á hlutum,
atvikum og veruleika, eða reynslu fólks í
víðum skilningu og þróa hugtök sem gætu
varpað ljósi á hlutverk sögu, menningar
og umhverfis í túlkun fólks á raunveru-
leikanum og hvernig það raðar hlutunum
niður fyrir sér (Bourdieu, 1977,1990; Bour-
dieu og Passeron, 1977). í iðjukenningunni
notar Bourdieu hugtökin; vettvang (e.
field), auðmagn (e. capital), t.d. menn-
ingarauð (e. cultural capital), habitus og
iðju (e. practice) og lýsir hvernig þau duga
til þess að útskýra hvers vegna frammi-
staða barna í skólum tengist fjölskyldu-
gerð þeirra (Bourdieu, 1993). Heimili eða
fjölskyldur eru vettvangur sem skapa