Orð og tunga - 01.06.2010, Page 13

Orð og tunga - 01.06.2010, Page 13
Ari Páll Kristinsson: Um íslenska örnefnastýringu • • / 3 Ornefni utan Islands 3 Örnefni í íslensku máli geta vitaskuld vísað til staða utan hins íslenska málsvæðis. Einn angi íslenskrar örnefnastýringar getur því lotið að rithætti og annarri meðferð þeirra. Taka má nöfn erlendra borga sem dæmi um slíkan nafnaflokk. Sum þeirra eiga fullkomlega íslenskan búning í ritmyndum, framburði og beygingu, svo sem borgarheitin Stdkkhólmur og Kaupmannahöfn. Önnur eiga fastar rit- og/eða fram- burðarmyndir en ekki fasta beygingu, svo sem borgarheitið Madríd sem ýmist fær eignarfallsendingu eða ekki. Enn önnur hafa að meira eða minna leyti íslenskaðan framburð, svo sem Nezv York, sem ís- lenskumælandi fólk ber fram með órödduðu r-i, eða Washington, með íslenskum v- og s-hljóðum, en þau halda eftir sem áður ritmynd veiti- málsins og fá ekki íslenskar beygingarendingar. Borgarheitið Peking hefur nú fengið keppinautinn Beijing í íslensku eins og fleiri vestræn- um tungumálum. Raunar eru mörg dæmi um að hægt sé að velja milli mismunandi nafna: Lundúnir/London, Kænugarður/Kíev o.fl. Hérlendis hefur stöðlun á nöfnum erlendra staða ekki verið á hendi neins eins stjórnvalds.2 Raunar voru leiðbeiningar um erlend landfræðiheiti meðal þeirra verkefna sem orðabókarnefnd Háskólans tiltók í bréfi til menntamálaráðherra, dags. 17. mars 1962, þar sem lagt er til við stjórnvöld í fyrsta sinn að þau stofni íslenska málnefnd (Halldór Halldórsson og Baldur Jónsson 1993:29-30). Heiti á erlend- um stöðum voru hins vegar ekki tilgreind sérstaklega í reglum um málnefndina 1964 né heldur í þeim lögum sem síðar átti eftir að setja um nefndina. Höfundar landafræðibóka og landalýsinga, kortaútgef- endur, fjölmiðlar, rithöfundar og útgefendur hafa því í gegnum tíðina orðið að finna viðeigandi lausnir hver fyrir sig. Stöðlun í því sam- bandi, að ríkjaheitum frátöldum, hefur ekki verið á ábyrgð neinnar einnar stofnunar. Eðlilegt er raunar að hér sé horft til landabréfabóka Námsgagnastofnunar (og áður Ríkisútgáfu námsbóka) enda þótt sam- ræmi í frágangi þess háttar nafna sé þó ekki lögbundið hlutverk henn- ar. 2Formaður dönsku ömefnanefndarinnar hefur bent á (Holmberg 2008) að þar í landi séu þess háttar nöfn á verksviði bæði dönsku ömefnanefndarinnar og Danskrar málnefndar. Ömefnanefndin danska tekur þátt í stöðlunarstarfi Norden Division inn- an sérfræðinganefndar Sameinuðu þjóðanna um ömefni (UNGEGN) en á sama tíma hefur Dönsk málnefnd það meðal skilgreindra hlutverka sinna að „give vejledning i stavning og udtale af udenlandske navne" (2008:117).
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156

x

Orð og tunga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.