Orð og tunga - 01.06.2010, Page 21

Ari Páll Kristinsson: Um íslenska örnefnastýringu
11
árið 1998 var að örnefnanefnd skyldi úrskurða ef ágreiningur risi um
það hvaða örnefni færu á landakort sem væru gefin út á vegum Land-
mælinga íslands eða með leyfi þeirra. Eftir lagabreytinguna 1998 hafa
örnefnanefnd borist nokkur erindi þess efnis að nöfn á landakortum
séu ekki eins og þau ættu að vera að mati málshefjenda. Sem dæmi um
þekkt þrætuepli af því tagi má nefna ágreininginn um hvort sprengi-
gígur í Mývatnssveit skyldi merktur sem Hverfell eða Hverfjall á slík-
um kortum. Áður en örnefnanefnd úrskurðar birtir hún auglýsingu
um þau örnefni sem ágreiningur er um. Auglýsingin birtist m.a. í dag-
blöðum og er jafnframt send m.a. landeigendum og sveitarstjórnum.
Þannig er reynt að sjá til þess að allir geti kynnt örnefnanefnd álit sitt.
Nefndin skal einnig úrskurða ef ágreiningur rís um ný og breytt götu-
nöfn o.þ.h. eða nöfn einstakra húsa. Eins og kunnugt er ráða sveit-
arstjórnir götunöfnum og í sumum tilvikum, m.a. í Reykjavík, hafa
sveitarstjórnirnar á sínum snærum sérstakar nafnanefndir sem gera
tillögur um ný götunöfn.
Örnefnanefnd veitir einnig faglegar umsagnir um mál ef á þarf
að halda. Þar má einkum nefna að í sveitarstjórnarlögum, frá 1998,
er kveðið á um að sveitarstjórnir skuli leita umsagnar örnefnanefndar
um ný og breytt nöfn sveitarfélaga áður en samgönguráðherra stað-
festir nöfnin (félagsmálaráðherra hafði það hlutverk til ársins 2007). í
4. gr. laganna segir: „Nafn sveitarfélags skal samrýmast íslenskri mál-
fræði og málvenju." Frá því um og eftir síðustu aldamót hefur sveit-
arfélögum verið fækkað stórlega og það hefur kallað á mörg ný sveit-
arfélaganöfn.
Hér verður ekki farið yfir allt stjórnsýsluhlutverk örnefnanefnd-
ar með dæmum af öllum þessum verksviðum heldur verður eftirfar-
andi umfjöllun takmörkuð við bæjanöfn. Hvað varðar starfsemi ör-
nefnanefndar og núverandi afskipti hennar af íslenskri örnefnastýr-
ingu skal að öðru leyti vísað til fyrrgreindra laga og reglugerðar, sem
og til vefsíðu og ársskýrslna örnefnanefndar. Fjallað er m.a. um af-
skipti af nöfnum á landakortum, götunöfnum og nöfnum sveitarfé-
laga hjá Ara Páli Kristinssyni (2008) og Svavar Sigmundsson (2005)
ræðir ný sveitarfélaganöfn og bæjanöfn. Yfirlit um starfsemi og verk-
svið örnefnanefndar fram til 1978 má finna hjá Þórhalli Vilmundarsyni
(1980).