Orð og tunga - 01.06.2010, Side 141

Bókafregnir
Finnur Friðriksson. Language change vs. stability in conserva-
tive language communities. A case study of Icelandic. VDM
Verlag Dr. Miiller. 2009. ISBN 978-3-639-14225-9. 321 bls.
í þessari bók skoðar Finnur Friðriksson stöðugleika í tungumálum
og þá fyrst og fremst með aðferðum félagslegra málvísinda. Bókin er
lítillega endurskoðuð útgáfa samnefndrar doktorsritgerðar Finns frá
Gautaborgarháskóla árið 2008.
Málbreytingar og athuganir á breytileika eru eitt helsta viðfangs-
efni félagslegra málvísinda. Aftur á móti hefur hin hliðin á sama pen-
ingi, sem sé stöðugleiki í tungumálum, sjaldnar verið könnuð sem
sjálfstætt viðfangsefni. Finnur segir að í raun sé stöðugleiki samt sem
áður helsti útgangspunktur margra félagsmálfræðinga í rannsóknum
á málbreytingum, þ.e. þegar þeir gefa sér að málbreytingar verði við
aðstæður sem raska honum. Finnur bendir á að þótt vitað sé að öll
tungumál breytist þá sé ærið misjafnt frá einu máli eða málbrigði til
annars hve hraðar og umfangsmiklar breytingarnar eru. Jafnvel megi
segja að stöðugleiki, fremur en breytingar, sérkenni tiltekin tungumál.
Margir líta svo á að íslenska sé í hópi stöðugra tungumála. Hér
hefur Finnur lagt í viðamikla rannsókn á íslensku þar sem kannaðar
eru nokkrar málbreytingar sem nú eru taldar í gangi. Markmiðið er að
sjá hvort íslenska geti (enn) talist stöðugt tungumál. Jafnframt er leit-
ast við að greina hvað það þá er sem helst stuðlar að þeim stöðugleika
í íslensku. Finnur tók í þessu sambandi upp hversdagslegt talað mál
108 manns víða á landinu og á mismunandi aldri. Könnuð var þágu-
fallshneigð, nýja þolmyndin svonefnda, sagnasambönd með vera að
og ýmis beygingaratriði, einkum svonefndur eignarfallsflótti. Þá voru
könnuð viðhorf þátttakendanna til málbreytinga o.fl.