Orð og tunga - 01.06.2010, Qupperneq 146

136
Orð og tunga
Lexicography in the 21st Century. In honour of Henning
Bergenholtz. Edited by Sandro Nielsen & Sven Tarp. John
Benjamins Publishing Company. Amsterdam/Philadel-
phia 2009. ISBN 978-90-272-2336-4. 341 bls.
Ritið er gefið út til heiðurs prófessor Henning Bergenholtz í tilefni af
65 ára afmæli hans. Bergenholtz hefur á löngum starfsferli haft mik-
il og mótandi áhrif á mörgum sviðum orðabókafræðinnar og varð á
sínum tíma fyrstur manna í heiminum til að hljóta prófessorsstöðu
í þeirri fræðigrein (við Verslunarháskólann í Árósum árið 1986). Auk
viðamikilla rannsókna hefur hann átt hlut að gerð og útgáfu fjöl-
margra orðabóka og verið í forystu um margvísleg verkefni í alþjóð-
legu samstarfi. Meðal norrænna orðabókamanna er hann m.a. þekktur
sem ritstjóri tímaritsins LexicoNordica og einn höfunda Nordisk leksiko-
grafisk ordbok. Aftast í ritinu er birt ýtarleg skrá um ritverk Henning
Bergenholtz.
I ritinu, sem skipt er í fimm hluta, eru greinar eftir 14 höfunda. í
fyrsta hluta eru greinar um orðabækur almennt, efnisskipan þeirra og
aðgangsleiðir notenda. Þar fjallar Rufus Gouws um breytilega megin-
skipan (makróstrúktúr) orðabóka og lýsir því hvernig aðgangsleiðir
þurfa að taka mið af hlutverki orðabókarinnar sem um ræðir. Sandro
Nielsen ritar um mismunandi sjónarmið við orðabókagagnrýni og set-
ur fram meginreglur í því efni. Sven Tarp fjallar um gagnaþörf not-
enda við ólíkar notkunaraðstæður og leggur áherslu á að greiður að-
gangur og hnitmiðun skipti meginmáli. Herbert Ernst Wiegand ritar
um efnisskipan og samþættar efniseiningar orðabókargreina.
I öðrum hluta bókarinnar er umræðuefnið hlutverk orðabóka og
orðabókanotendur. Sven-Göran Malmgren gerir grein fyrir stöðu
þeirra efnisþátta í Svensk ordbok (1986, 2009) sem lúta að málbeitingu,
með tillti til þess að orðabók af því tagi gegnir jafnframt og ekki síður
skýringarhlutverki. Patrick Leroyer lýsir því hvernig orðabókafræði-
leg nálgun og sjónarmið geta styrkt margvíslega upplýsingamiðlun
til ferðamanna. Lars S. Vikor lýsir málstöðlunarhlutverki orðabóka,
með hliðsjón af stafsetningarorðabókum um fjögur norræn mál og
hollensku.
I þriðja hluta eru greinar um tegundarflokkun og inngangsefni
orðabóka. Bo Svensén lýsir endurskoðun og umbótum á þeirri teg-
undarflokkun orðabóka sem hann mótaði á sínum tíma í Nordisk
leksikografisk ordbok. Pedro A. Fuertes-Olivera ritar um þær kröfur sem