Skírnir - 01.04.2017, Síða 57

57sögurýnin og íslam
beita aðferðum sögurýninnar leitast Nöldeke við að greina at-
burðarásina á upphafsárum íslams. Þannig kom hann til móts við
almenna þörf, jafnt innan háskólasamfélagsins sem utan þess, fyrir
upplýsta umræðu um þessi trúarbrögð. Nöldeke naut mikillar
virðingar fyrir framlag sitt og eru margar niðurstöður rannsókna
hans enn í dag mótandi innan fræðanna. Þar ber helst að nefna að
Nöldeke telur að Kóraninn sé að stórum hluta frá Múhameð sjálf -
um kominn en að ekki sé um orðréttan upplestur engils að ræða.
Eins sjálfgefið og það ætti að vera ber að geta þess að gjarnan er
vísað til engilsins sem „staðreyndar“ til að mynda í ýmsum upp-
sláttarritum um íslam (Nöldeke 2005: 1–57).
Í kjölfar þessarra rannsókna hafa fræðimenn ekki einungis sýnt
fram á tengsl Kóransins við rit Gamla og Nýja testamentisins í Biblí-
unni, heldur einnig við ýmis apókrýf rit innan gyðingdóms og
kristni.12 Þá hefur einnig verið sýnt fram á tengsl Kóransins við hug-
myndaheim sýrlenskrar kristni. Meðal annarra hafa málfræðingar
leitt í ljós skyldleika ritmáls og málnotkunar Kóransins við ara-
meísku eða nánar tiltekið sýrlensk-arameísku. Alphons Mingana
(1881–1937) taldi að allt að 70% af málfari Kóransins væri mótað af
arameísku og vegna þessa hélt því fram að þetta ætti ekki einungis
við um þau erlendu orð og orðatiltæki sem í honum væri að finna
heldur einnig sjálfan megintexta hans. Fræðimenn á borð við Tor
Andræ (1885–1947) og Arthur Jeffery (1893–1959) töldu að þessi
áhrif væru ekki „einungis“ bundin við tungumálið, heldur kæmu
þau líka skýrt fram í guðfræðilegri hugsun og framsetningu Kór-
ansins (Andræ 1926, 1932; Jeffery 1938).
Í seinni tíð hafa ýmsir fræðimenn bent á að þrátt fyrir þessar
rannsóknir hafi aðferðum og niðurstöðum sögurýninnar ekki tek-
ist að festa sig í sessi sem skyldi innan íslamskra fræða. Fyrir vikið
hafi fræðimenn horfið frá rannsóknum á sögu íslams og þvertrúar-
legum menningartengslum hans á fyrstu árhundruðunum. Strax á
millistríðsárunum hafi málfræðilegar rannsóknir í arabísku orðið
ofan á en sögulegar rannsóknir mikið til horfið í skuggann af niður -
skírnir
12 Um er að ræða rit sem voru útbreidd innan gyðingdóms og í kristni en voru ekki
samþykkt sem hluti af ritasafni Biblíunnar.
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:23 Page 57