Skírnir - 01.04.2017, Page 68

bókstafina hafi verið bætt við síðar í textasögunni þar sem ekki voru
til staðar stafir fyrir þá. Ef þetta er haft í huga við rannsóknir á text-
unum komi í ljós að margar súrur — sérstaklega þær sem bundnar
eru við Mekka-tímabilið — séu skrifaðar á sýrlensk-arabískri
mállýsku og að hluta með sýrlenskri skrift. Það skýri hvers vegna
fjöldi textabrigða og ritvillna, m.a. í formi stafavíxls, náði inn í loka-
útgáfu Kóransins þegar textarnir voru færðir yfir á arabískt ritmál.
Þegar íslamskir fræðimenn gengu svo frá endarlegri gerð Kóransins
var þessi arameíski bakgrunnur textans þeim hulinn, sem gerði þeim
erfitt fyrir. Þegar sérhljóðar voru síðar settir undir stafi arabísk-
unnar með punktakerfi vildu þeir vísa í arabísk orð án þess að gera
sér grein fyrir því að í raun var um arameísk orð að ræða. Fyrir vikið
hafi ekki aðeins fjöldi orða eða setninga orðið óljós eða torskilinn
heldur jafnvel heilu kaflarnir (Luxenberg 2007). Margir textar innan
Kóransins sem til þessa hafa valdið mönnum miklum heilabrotum fái
fyrst skýra merkingu í þessu samhengi, að mati Luxenbergs, og jafn-
vel allt aðra en hefðbundin ritskýring hefur bundið við þá. Þannig
álítur Luxenberg að margir textanna vitni um uppruna sinn í litúr-
gíu sýrlensku kirkjunnar og að margir torskildir staðir í Kóraninum
séu þegar upp er staðið tilvísanir í biblíutexta, t.d. Davíðs sálma.
Luxenberg setur áletrunina með játningunni til Guðs í Kletta-
moskunni í Jerúsalem í samhengi við þessa kenningu og kemst að
þeirri niðurstöðu að þar sé um að ræða sýrlensk-kristna trúarjátn-
ingu. Í henni liggur áherslan á einingu Guðs og mikilvægi þess að
aðgreina sig frá þrenningarkenningu býsanskrar guðfræði. Í þessari
málfræðilegri greiningu sinni á játningunni kemst Luxenberg að
þeirri niðurstöðu að hugtakið múhameð (sem merkir „hinn lofaði“)
vísi til persónu Messíasar, þ.e. Jesú Krists. Hugtakið beri því að
túlka sem guðfræðilega útleggingu á eiginleikum manns en ekki sem
sérnafn. Hið sama eigi við um nafn föður Múhameðs, abd allah,
sem þýðir „þjónn Guðs“ og vísi því greinilega til mikilvægs hlut-
verks innan trúarlegs samfélags en ekki til vissrar persónu. Áletrunin
í Klettamoskunni sé því upphaflega játning tiltekins sértrúar -
afbrigðis innan sýrlenskrar kristni en ekki þeirra trúarbragða sem
síðar þróuðust út frá henni sem íslam (Luxenberg 2007, Goetze
2013: 176–191).
68 sigurjón árni eyjólfsson skírnir
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:23 Page 68