Skírnir - 01.04.2017, Page 130

Til að rannsaka hugsanleg tengsl milli Maktar myrkranna og
Kristnihaldsins betur er vænlegt að kanna byggingu og einstakar
persónur nánar.
Sé bygging skoðuð framan af sögum þá má finna samsvörun á
milli formálans að Makt myrkranna og inngangskafla Kristni-
haldsins á skrifstofu biskups, því niðurstaðan úr þeim er sú sama um
hvers konar form framhaldið skuli taka á sig. „Skrifa þurrt,“ (Hall-
dór Laxness 1998: 15) segir biskup, og Umbi er einatt að myndast
við að gera úr garði skýrslu sem hann sjálfur stendur utan við án
þátttöku og túlkunar. Sú viðleitni fer smám saman úr böndunum.
Til dæmis er hann ekki minni þátttakandi í atburðarás sögunnar en
svo að þegar hestamaðurinn Helgi á Torfhvalastöðum og beitar-
húsarmenn eru í miðju kafi við kosmóbíólógíska lífmögnun á
Úu/laxi, þá getur hann ekki stillt sig um afskiptasemi sem verður
til þess að Helgi heldur lífmögnunarávarp. Í beinu framhaldi af því
stígur Úa inn í söguna og býður gott kvöld. Hún segir síðar bein-
línis að Umbi hafi vakið hana upp27 sem gefur til kynna að þátttaka
hans í lífmögnuninni hafi kannski verið lykilatriðið í uppvakningu
hennar fremur en epagógík og astróbíólógía Dr. Godmans Sýng -
mann.
Fyrstu kaflar og inngangurinn eiga sem sagt sameiginlegt að
reyna að telja lesanda trú um að við séum að fara að lesa eitthvað í
ætt við skýrslu, þar sem enginn sérstakur sögumaður, eða talsmaður
Plús X, ritskoðar og ræður öllu.28 Síðan er ferðalagi lýst í bókunum
báðum. Að þeim loknum eru þeir Umbi og Harker báðir komnir í
sérstök húsakynni þar sem ráðskonurnar, Hnallþóra og Natra, eru
ekki eins og fólk er flest.
Vert er að staldra nánar við samsvörunina milli þeirra Hnallþóru
og Nötru.
Auðvelt er að greina feminískan undirtón þegar höfundur lýsir
konu eins og Hnallþóru sem er svo lágt sett í samfélaginu að henni
130 bjarni bjarnason skírnir
27 „Skiljið þér ekki að þér hafið vakið mig upp?“ (Halldór Laxness 1998: 285).
28 „Hver er plús Ex? Það er sú boðflenna með aungu nafni og óglöggu vegabréfi sem
ævinlega er viðstödd líkt og gluggagægir hvar sem gripið er ofaní skáldsögu“
(Halldór Laxness 1965: 73).
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:24 Page 130