Skírnir - 01.04.2017, Qupperneq 141

141við og hinir
áfalla í efnahagslífi og/eða í stjórnmálum. Og hver hafði sín ein-
kenni. Mikilvægast er þó að hver bylgja varð þeirri fyrri yfirsterk-
ari. Með öðrum orðum þá hafa bylgjurnar magnast eftir því sem
lengra leið frá lokum styrjaldarinnar og minningar um hörmungar
þess dofnuðu.
Ég held því fram að fyrsta raunverulega þjóðernisbylgjan í kjöl-
far seinna stríðs hafi ekki farið almennilega á flug fyrr en í kjölfar
olíukreppunnar á fyrri hluta áttunda áratugarins þegar fylkingar í
Evrópu fóru að setja sig upp á móti innflytjendum sem þá voru
komnir til álfunnar, að önnur bylgjan hafi birst í snoðinkollahreyf-
ingum um og eftir fall Berlínarmúrsins og að sú þriðja hafi svo risið
í kjölfar fjármálakreppunnar sem hófst á seinni hluta fyrsta áratugar
nýrrar þúsaldar.
Fyrsta bylgjan
Í kjölfar þeirra þjóðfélagsbreytinga sem urðu í Evrópu eftir stríð
fóru flest Evró purí ki að reka virka samlö gunarstefnu í anda fjö l -
menningar upp úr sjöunda áratugnum. Stefnunni var ætlað að vernda
minnihlutahó pa sem til álfunnar voru komnir og vinna gegn for -
dó mum, auk þess sem fjö lbreytnin var á litin æskileg í sjá lfu sé r.
Enda voru hörmungar þjóðernishyggjunnar fólki enn í fersku
minni.
Fyrstu flokkarnir til þess að setja sig upp á móti þeirri þróun
komu fram í kjölfar olíukreppunnar sem skall á af fullum þunga
árið 1972. Á meðan Jean Marie Le Pen var að smíða Þjóðfylkinguna
í Frakklandi, einkum í andstöðu við innflytjendur og fjölmenningu,
var annars konar popúlismi að gerjast í Skandínavíu. Framfara-
flokkar þeirra Mogens Glistrup í Danmörku og Carls I. Hagen í
Noregi voru reyndar upphaflega stofnaðir í andstöðu við skatt-
heimtu en sneru sér fljótt að mótstöðu við innflytjendur þar sem
kjörlendur voru gjöfulli. Þetta voru einskonar frjálshyggjuflokkar
sem lögðust gegn fjáraustri í innflytjendur á kostnað hins venjulega
skattborgara. Þeir börðust fyrir niðurskurði á opinberri þjónustu
og uppbroti á svikulu samráðskerfi sósíaldemókrata og ríkisvalds-
ins sem þeir kölluðu svo (Klein 2013).
skírnir
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:24 Page 141