Saga - 2009, Blaðsíða 14

einmitt sú saga oft frekar átakalaus og ekkert sérlega upptekin af
því að raða konum og körlum í sæti. Að vísu ber að hafa í huga að
hin opinbera saga getur dæmt persónur sínar úr leik með því að
gleyma þeim eða henda á „ruslahauga sögunnar“, svo notað sé vin-
sælt orðalag úr fjölmiðlum og bloggi. Öðru hverju bregður þó svo
við að fræðasamfélagið afléttir slíkum dómum þegar metnaðarfull-
ir fræðimenn halda á „ruslahaugana“ í leit að efni til að uppfylla
kröfur þær sem gerðar eru til þeirra: að endurmeta söguna og segja
eitthvað sem enginn hefur sagt áður. Fræðasamfélagið nærist þannig
á því að grafa undan einhverju sem í svipinn mætti kalla dómstól
sögunnar. Það hafnar hugmyndinni um dómstólinn en er um leið
háð henni.
en á meðan hugmyndinni um dóm sögunnar er haldið á loft í
fjölmiðlum og í pólitík má spyrja hversu miklu máli hugsanleg eftir -
mæli skipti stjórnmálamenn í raun og veru og ekki síður hversu
fyrirferðarmikil þessi hugsun sé í starfi þeirra. og er það í sjálfu sér
slæmt að hugsunin um eigin eftirmæli hafi áhrif á störf stjórnmála-
manna? Fær stjórnmálamaður sem tekur ákvarðanir með hagsmuni
samfélagsins að leiðarljósi ekki sjálfkrafa jákvæð eftirmæli í hinni
opinberu sögu? Gott er að trúa því að þetta tvennt fari saman og
jafnvel að sagan geti verið svipa á menn svo þeir láti ekki í minni
pokann fyrir skammtímasjónarmiðum. en auðvitað er samband
stjórnmála og sögunnar ekki svo einfalt því afleiðingar „réttra“
ákvarðana geta verið óáþreifanlegar og óhentugar í sögubækur, svo
sem það að stuðla að bættu skólastarfi með ýmsum hætti, án þess
að gera á því grundvallarbreytingar, þannig að það skili að lokum
betri einstaklingum út í samfélagið. Að sama skapi getur ákvörðun
stjórnmálamanna fengið jákvæð eftirmæli eða verið í minnum höfð
þótt flestir hafi verið þeirrar skoðunar að hún væri ekki besta leiðin
til að tryggja velferð á viðkomandi sviði á sínum tíma. Gott dæmi
um þetta er þegar valdhafar láta reisa mannvirki sem ekki er talin
raunveruleg þörf á í stað þess að bæta þjónustu á sama sviði. orða -
lagið „að reisa sér minnisvarða“ vísar líka óhjákvæmilega til ein-
hvers áþreifanlegs og þótt slíkir minnisvarðar, reistir á röngum tíma
og ekki í samræmi við þarfir samfélagsins, geti vel orðið til góðs
þegar frá líður er hefð fyrir því að spurt sé hvaða hvatir liggi að
baki slíkum ákvörðunum. Pólitískar ákvarðanir sem taka mið af
skamm tímasjónarmiðum geta nefnilega verið samfélaginu nauð -
syn legar þótt oftast sé vísað til þeirra sem leiðar stjórnmálamanna
til að tryggja sér áframhaldandi völd.
sigrún pálsdóttir14
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:51 Page 14