Saga - 2009, Blaðsíða 83

meginreglum bæði í stjórnskipunarrétti, þar sem almenn mannrétt-
indi eru flokkuð, og í sifjarétti.24
Til þess að ganga úr skugga um að íslenskir lögfræðingar séu
ekki einir um að beita ekki hugmyndinni um tilfinningarétt sem
sérstöku réttarsviði var flett upp í amerískri lagaorðabók sem var í
boði í handbókadeild Landsbókasafns. Undir emotional voru tvö
uppflettiorð, emotional­distress og emotional­ insanity. Undir right­og
rights voru fleiri en 80 uppflettiorð, en ekkert þeirra vísaði sérstak-
lega til tilfinninga. Næst því komust conjugal­rights:­„hjúskaparrétt-
ur“, personal­right:­„einstaklingsréttur“, private­right:­„einkaréttur“,
right­of­privacy:­„einkalífsréttur“.25
Lítum nánar á hugtakið mannréttindi. Árið 2005 kom út í Bret -
landi handbók með titlinum The­Essentials­of­Human­Rights. Í henni
er 141 grein, raðað í stafrófsröð titla, um margvísleg efni varðandi
mannréttindi. Að minnsta kosti fjórir tugir þeirra fjalla um ólíka
undirflokka mannréttinda: rétt til lífs, rétt til dauða, tjáningarfrelsi,
frelsi undan pyntingum og svo framvegis. Þar er vafalaust víða
komið inn á tilfinningafrelsi, en aðeins tvær greinar fjalla eingöngu
um þætti þess, um rétt til að giftast og stofna fjölskyldu og um rétt
samkynhneigðra.26 Þetta gefur nokkra hugmynd um hve lítið rúm
tilfinningaréttur skipar í ríkjandi umræðu um mannréttindi.
Hér reynist enginn umtalsverður munur á íslensku og ensk-
amerísku hugtakakerfi. Tilfinningaréttur finnst ekki afmarkaður
einn og sér en birtist einna helst í flokkum með öðrum réttindum
einstaklinga eða svokölluðu einkalífi. Hugtakakerfi lögfræðinnar á
ekki til efnisflokk þar sem tilfinningarétturinn fengi gott og áber-
andi rúm. Hvort sem við skoðum hugtökin persónuréttur eða mann -
réttindi rúma þau svo margt ólíkt að vonlaust er að beita þeim til
þess að ryðja tilfinningaréttinum til rúms í sagnfræði. og hug-
myndin með að skapa hugtakið var einmitt að koma með nýtt, mik-
ilvægt og frjósamt efnisatriði inn í söguritun.
tilfinningaréttur 83
24 Sigurður Líndal, Um­lög­og­lögfræði.­Grundvöllur­laga­–­Réttarheimildir­(Reykja -
vík 2002), bls. 344–360.
25 Black’s­Law­Dictionary, 7. útg. Ritstj. Bryan A. Garner (St. Paul, Minn. 1999), bls.
542, 1322–1327.
26 Rhona k.M. Smith, Christien van den Anker, The­Essentials­of­Human­Rights
(London 2005), bls. v–ix, 226–229, 244–247.
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 83