Saga - 2011, Page 23

þessa glímu. Um er að ræða efni sem gefur tilefni til áframhaldandi
umfjöllunar og greiningar. Sömu sögu er að segja um fjöldamörg
önnur efni sem drepið er á í bók minni.
Að síðustu vil ég taka fram að þrátt fyrir titilinn var Mynd af
Ragnari í Smára ekki hugsuð sem portrettmynd af titilpersónunni,
þótt vissulega sé hún í brennidepli frásagnarinnar. Fyrir framan
fyrsta og síðasta kafla verksins er prentuð sitt hvor ljósmyndin,
báðar teknar í hádegisverðarboði sem forleggjarinn efndi til á
Nóbels daginn, 10. desember 1955. Með honum á myndunum eru
nokkrir nánir vinir hans og samstarfsmenn, þau Sigurður og Ólöf
Nordal, Halldór og Auður Laxness, Peter og Kristín Hallberg, Jón
Helgason og Þórunn Ástríður kona hans og loks Sven B. Jansson.
Öðrum þræði eru það þessar myndir sem verkið snýst um. Bókin er
tilraun til að rýna í einstaka fleti þessara mynda; um er að ræða hóp-
sögu þar sem ýmsir einstaklingar deila sviðsljósinu með Ragnari.
Árni Bergmann
Þegar gamall lesandi horfir um öxl sér hann að gefið er út miklu
minna en áður af þeirri tegund ævisagna sem útbreiddust var á
Íslandi — ég á við sögur sem skráðar eru eftir þeim sem töldust
nógu forvitnilegir til það tæki því að setja saman um þá bók. Ætli
eiginlegum sjálfsævisögum hafi ekki fækkað líka? Af báðum þess-
um tegundum urðu til listavel skrifaðar bækur en einnig lítt þarft
rusl, ekki síst í viðtalasyrpum ýmislegum. Þær voru og allavega í
laginu — frá hrárri uppskrift af segulbandi til þeirrar skáldævisögu
sem Þórbergur Þórðarson var alla tíð að skrifa.
Ætli lesendur hafi ekki gert svipaðar kröfur til þessara tegunda
ævisagna og til skáldsagna, að viðbættri þessari sígildu forvitni um
náungann sem gerði bækurnar mörgum eftirsóknarverðari en sög-
ur af tilbúnum persónum. Forvitnin snýr einatt að frægðarfólki eins
og vonlegt er — en sjálfsævisagan varð hér á landi, þegar vel til
tókst, að auki merkilegt tæki til að jafna mannamun: Sjálfsævisögur
fátækra erfiðismanna, Theódórs Friðrikssonar og Tryggva Emils -
sonar, eru ágæt sönnun þess.
Lesendur máttu að sjálfsögðu vita að sjálfssögurnar varð að
skoða með nokkrum fyrirvara. Minni manna er duttlungafullt — og
margt fleira ber til þess að margt hlýtur að vanta af minnisverðum
árni bergmann 23
Saga haust 2011 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 11/24/11 9:49 AM Page 23