Saga - 2011, Síða 192

kvæmdanefndar þess. Í nóvember á þessu ári verður haldin flokksráðstefna
á Íslandi og samkvæmt uppástungu stjórnmálaráðsins verður eftirfarandi á
dagskrá: 1) Efnahagskreppan og verkefni Kommúnistaflokks Íslands
(þ. á m. skýrsla miðstjórnarinnar um þingkosningar, hreyfingu atvinnu-
lausra o.s.frv.); 2) Undirbúningur „baráttusamtakanna“ og taktíkin gagn-
vart verkalýðsfélögunum (þ. á m. skýrsla miðstjórnarinnar um verkalýðsfé-
lögin); 3) Vinna meðal sjómanna og fátækra bænda; 4) Æskulýðsmál;
5) Skipulagsmál.
Bréf stjórnmálaráðsins tekur afstöðu til jafnvægisins í starfsemi Komm -
únistaflokks Íslands á fyrsta starfsári hans. Mikilvægustu verkefni flokksins
á þessu tímabili voru í fyrsta lagi þátttaka í baráttunni um sjálfsákvörðun-
arrétt þjóðarinnar, í öðru lagi sjálfstæð framganga flokksins í verkfallsbar-
áttu og hreyfingu atvinnuleysingja, í þriðja lagi þátttaka í kosningum til
Alþingis 12. júní 1931.
1. Veturinn 1930–31 varð efnahagskreppan til þess að auka mjög róttækni
verkalýðsins. Alþýðuflokkurinn varð vegna þrýstings frá almennings-
álitinu að láta af þeirri opnu stefnu sinni að mynda samsteypustjórn með
hinni afturhaldssömu stórbændastjórn hins svonefnda Framsóknarflokks
og ganga til liðs við „stjórnarandstöðuna“. Þegar hinn íhaldssami „Sjálf -
stæðisflokkur“ lagði svo fram vantrauststillögu gegn ríkisstjórninni varð
Alþýðuflokkurinn annaðhvort frá að hverfa eða hengja sig í danska kon-
unginn (Ísland er í konungssambandi við Danmörku) og velja þá þing -
rofsleiðina. Ríkisstjórnarskipti hefðu sennilega í för með sér endurskoðun
á kosningalögum sem myndu færa til valdahlutföllin milli borgar og
landsbyggðar á þinginu, bændaflokknum í óhag. Af þessum ástæðum
kom forsætisráðherrann [Tryggvi] Þórhallsson í kring þingrofi með
atbeina Danakonungs. Þingrofið var tilkynnt 14. apríl 1931 og olli gríðar-
legu uppnámi hjá Íslendingum. Spurningin um sambandsslit við hina
heimsvaldasinnuðu Danmörku komst í einu vetfangi á dagskrá. Alþýðu -
flokkurinn og hinn íhaldssami „Sjálfstæðisflokkur“ töluðu í upphafi um
„valdarán“ bændaríkisstjórnarinnar og létust vera mjög „róttækir“. En
þegar þeir mjög skjótt játuðu sig sigraða fyrir ríkisstjórninni og hinni
dönsku heimsvaldastefnu og sviku hinar þjóðlegu kröfur, þá fengu
kommúnistar vissulega tækifæri til að hafa raunveruleg áhrif á þróunina.
Stjórnmálaráðið telur blasa við að þetta hafi ekki gerst og hvetur flokk-
inn til að skerpa enn frekar á afhjúpun gjörvallrar borgarastéttarinnar og
sósíaldemókrata varðandi sjálfstæði þjóðarinnar með því að útfæra enn
nánar þau slagorð og þær kröfur sem Kommúnistaflokkur Íslands setti
fram í aðgerðaáætlun sinni á stofnfundinum.
2. Í vetur og vor á þessu ári hefur brotist út hrina verkfalla sem að mestu
leyti var stjórnað af umbótasinnum og miðjumönnum og var brotin á bak
aftur. Baráttan í Vestmannaeyjum sem stjórnað var af kommúnistum var
einnig stöðvuð af umbótasinnum. Starf liðanna í verkalýðsfélögunum
skafti ingimarsson192
Saga haust 2011 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 11/24/11 9:52 AM Page 192