Jökull - 01.01.2001, Blaðsíða 133

um tóku Hannes Jónsson á Hvoli og Skúli Jónsson frá
Þykkvabæ í Landbroti.
Guðlaugur Gunnarsson frá Svínafelli segir bráðnun
mikla í sumar.
„Svínafellsjökull hefur lækkað geysimikið þó mæling-
in sýni það ekki, en hann liggur fram að snarbrattri
öldu á mælistaðnum og ég held að það sé ís í öldunni.“
Í bréfi Helga á Kvískerjum stendur meðal annars:
„Sporður Kvíárjökuls er nú sem fyrr hulinn þykku
sandlagi, sem ver hann fyrir leysingu. En að sporð-
inum undanskildum er hann víðast laus við sand á
yfirborðinu og þar sýnist hann hafa lækkað til muna.
Til dæmis nálægt suðurjaðrinum upp frá sporði hans
er hann áberandi flatur og er sá hluti töluvert sprung-
inn af mjóum sprungum sem stefna óreglulega. Er því
líkast að þessi hluti sé á floti. Næst fyrir ofan þessa
sléttu tekur við kafli með hinum sérkennilegu skálum
og svelgjum. Þar fyrir ofan er jökullinn með sléttasta
móti.
Sama er að segja um sporð Hrútárjökuls. Greini-
legt er að hann hefur þynnst milli Ærfjalls og Múla því
að kletturinn suður af Ærfjalli er miklu meira áberandi
en áður hefur sést.
Sporður Fjallsjökuls sýnist alls staðar hafa geng-
ið til baka, en mest er þó áberandi hvað hann er flatur
frá Fjallsárlóni og langt vestur. Víða sést þar á vatn í
sprungum eða niður í botnurð þegar vestar kemur.
Við mælingastaðinn á Breiðamerkurjökli næst
Breiðamerkurfjalli er Breiðárlón farið að teygja sig
vestur fyrir mælingalínuna. Við mælingastaðinn þar
fundust smá moldarkekkir með jurtaleifum og þar
lágu einar 5 spýturenglur, sem komið hafa frá jöklin-
um í sumar. Þær voru allar 4 4 cm í þvermál, ein var
3 m á lengd, beygð og brostin, en hinar voru styttri
brot. Ekki er mér kunnugt um uppruna þeirra eða ald-
ur. Þarna er botninn leirborinn sandur með strjálum
steinum, sumum stórum og þar eru þéttir jökulgarðar
með skörpum brúnum og hæðin er víða um 1 m.
Mest breytingin á jöklinum á þessum slóðum er
næst Breiðamerkurfjalli, því að áin, sem kemur með-
fram Breiðamerkurmúla, birtist venjulega nú orðið
undan jökulveggnum í Jökuldal, þar sem lónið safn-
aðist fyrir áður, fer svo aftur undir jökulvegginn litlu
sunnar, en kemur síðan aftur í ljós austast á móts við
Lakahnútu. Þaðan rennur hún eftir aur eða sandbotni
þar til hún fellur í mjóa lónið, sem er við Breiðamerk-
urfjall. Jökulbrúnin meðfram þessari á er brött og há,
enda nokkuð tilkomumikil.
Mun meira sést á klettana norðan við Breiðárlón
en í fyrra. Breiðá hefur haldið sig vel að verki við að
flytja möl vestur í lónið. Nýja árkeilan nær vestast á
móts við þá eldri. Breiðá hefur enn útfall austast und-
an Mávabyggðarönd. Það var 9. desember 1995, sem
hún sást fyrst renna þar.“
Um Breiðamerkurjökul – við Fell segir Steinn
Þórhallsson að jaðarinn sé frekar þunnur og ekki bratt-
ur. Komin er samfelld skriða milli fjalls og jökuls inn
að Veðurárdal. Þó er á stöku stað jökultunga undir
skriðunni.
Heinabergsjökull – Hér gengur jökullinn út í lón
og er jaðarinn á floti. Við slíkar aðstæður rokkar
sporðurinn fram og til baka á svipuðum stað þótt jök-
ullinn sé að minnka. Þessu er svipað farið með Hof-
fellsjökul, sem hefur staðið nokkurn veginn í stað í
áratugi, en bróðir hans, Svínafellsjökull í Hornafirði,
hopað drjúgt. Þegar svo þessir jöklar fá fótfestu við
innri enda lónsins má búast við að þeir hopi skyndi-
lega mjög mikið.
Fláajökull – Eyjólfur Guðmundsson segir mikla
breytingu á jöklinum frá í fyrra. Skæni sem var fram-
an við jökulinn (um 2-3 m á þykkt) er nú bráðnað.
Jökullinn hefur lækkað mikið. Nýtt lón er komið inn-
an við nýjasta garðinn.
SUMMARY
Glacier variations 1930–1960, 1960–1990 and
1998–1999
In 1999, glacier variations were recorded at 43 locat-
ions, 4 outlet glacier tongues advanced, 3 were stati-
onary and 36 retreated. Of non-surging glaciers 18
retreated and one was stationary. Measurements could
not be made at two locations.
The summer temperature of 1999 was above
average everywhere in Iceland whereas the winter
precipitation was below mean values except close to
the north coast.
Hagafellsjökull eystri surged for the third time in
JÖKULL No. 50 133