Jökull - 01.01.2001, Qupperneq 140

Magnús T. Guðmundsson
félagi JÖRFÍ lést á árinu. Hann var lengi einn af lyk-
ilmönnum í jöklaferðum félagsins, sat í stjórn í 5 ár
(1967–1972) og í varastjórn í 14 ár (1972–1986).
FJÁRMÁL
Félagsgjöld ásamt tekjum af áskrift að Jökli erlendis
frá eru stærsti einstaki tekjuliður félagsins. Styrkur frá
ríkisvaldinu til útgáfu Jökuls hefur fengist flest síðustu
árin og á þessu ári hefur fengist 200.000 kr. styrkur
frá Menntamálaráðuneyti. Ekki tókst að fá hliðstæð-
an styrk frá Umhverfisráðuneyti þrátt fyrir að fyr-
ir að óformleg ákvörðun hafi legið fyrir slíkt fyrir-
komulag á styrkveitingum af ríkisvaldsins hálfu. Og
í haust fékk formleg synjun á fjárbeiðni félagsins frá
Umhverfisráðherra. Stjórn félagsins vill þó ekki gef-
ast upp við svo búið og verður málið kannað aftur og
þess freistað að kynna ráðherra þjóðþrifastarf félags-
ins við rannsóknir og útgáfu. Rekstur bíls félagsins
varð nokkuð dýr en á móti kom að hann nýttist vel
í erfiðum ferðum og sýndi gagnsemi sína fyrir starf-
semina.
RANNSÓKNIR
Umbrot í Vatnajökli mörkuðu áherslur í rannsóknum
félagsins. Áfram var haldið rannsóknum á afleiðing-
um gossins í Gjálp 1996 en umfangsmestar urðu rann-
sóknir á Grímsvötnum í kjölfar gossins í desember
1998. Voru farnar þrjár rannsóknarferðir í Grímsvötn
vegna þeirra, vetrarferð í febrúar, vorferð í júní og
haustferð í september. Eins og í fyrra tók félagið þátt í
jarðskjálftamælingum á vestanverðum Vatnajökli. Þá
voru unnar mælingar á jökulsporðum víðsvegar um
landið.
Vetrarferð
Vetrarferðin stóð dagana 4.-8. febrúar. Tilgangur
hennar var að kanna ummerki gossins í Grímsvötn-
um, en því lauk 28. desember, eða um 5 vikum fyrr. Í
ferðinni tóku þátt allmargir sjálfboðaliðar JÖRFI, auk
vísindamanna frá Raunvísindastofnun, Norrænu Eld-
fjallastöðinni og Náttúrufræðistofnun Íslands. Fremur
erfiðlega gekk að komast í Jökulheima vegna krapa,
og var það einkum þunglestaður Dodge bíll félagsins
sem sökk í. Hópurinn komst á Grímsfjall að kvöldi
5. febrúar og hélt niður á gosstöðvunum daginn eft-
ir. Þar var unnið við sýnatöku og mælingar meðan
birta leyfði en frost var um 20 gráður allan tímann á
jöklinum. Hópurinn hélt til byggða Jökulheima þann
7. febrúar en varð að skilja Dodginn eftir með brotið
afturdrif við Vestari Svíahnúk. Var hann sóttur viku
síðar. Vísindalegur árangur þessarar fyrstu vetrarferð-
ar félagsins í Grímsvötn var góður, þó svo ferðin væri
erfið. Er þessi ferð merki um samtakamátt félagsins
og mikilvægi þess að hafa á að skipa reyndum ferða-
mönnum sem tilbúnir eru að leggja sig alla fram um
að ná markmiðum leiðangursins.
Vorferð
Vorferð félagsins 1999 var með þeim viðburðaríkari
sem farnar hafa verið, a.m.k. hin seinni ár. Ferðin átti
að standa í tvær vikur, en vegna stöðugra illviðra og
bilana seinni vikuna, teygðist úr henni, svo þeir síð-
ustu skiluðu sér ekki til byggða fyrr en á 20. degi.
Stóð hún því í 20 daga en aðeins fáir voru á jökl-
inum svo lengi. Bilanir hrjáðu meirihluta farartækj-
anna seinni hluta ferðarinnar, og svo var á tímabili
að við skálana stóðu bilaður jeppi, snjóbíll og Dodge
JÖRFÍ, auk þriggja vélsleða. Eftir voru þá ökufær einn
jeppi og þrír sleðar. Vegna óveðurs var nánast ekk-
ert unnið í fjóra daga, og einn daginn mældist vind-
hraði yfir 40 m/s á tímabili. Fauk þá allt lauslegt, en
sem betur fer hafði verið vel gengið frá flestu svo tjón
var lítið, helst sökknuðu menn 12 forláta plasttunna
sem bundnar höfðu verið saman ofan við eldsneyt-
isgeymsluna. Spurðist reyndar til þeirra seinna um
sumarið á Skeiðarárjökli við Innridal ofan Færiness.
Þrátt fyrir bilanir og illviðri tókst að vinna flest verk-
efni ferðarinnar. Þau voru:
1. Í fyrri vikunni var smíðuð ný forstofa á gamla skál-
ann og honum breytt svo hann megi nýtast sem best
fyrir margskonar mælitæki.
2. Vatnshæð Grímsvatna var mæld, bæði við gíginn og
á nýja borstaðnum. Þann 20. júní var hún 1361 m y.s.
3. Vetrarákoma var mæld í Grímsvötnum á borstað
(64

24.9’ N, 17

20.2’ V). Reyndist vetrarlagið 6.0 m
á þykkt en þar af var öskulagið úr gosinu í desem-
ber 1.0 m. Vatnsgildi snævarins var 2590 mm. Vetrar-
ákoman á Bárðarbungu var mæld 10. júní. Þykkt vetr-
arlagsins var 4.2 m og vatnsgildi 2180 m.
4. Tekin var 7.5 m gryfja í Grímsvötnum og grafið upp
140 JÖKULL No. 50