Jökull - 01.01.2001, Qupperneq 151

Haustferð Jöklarannsóknafélags Íslands, 2000
Finnur Pálsson
Raunvísindastofnun Háskólans, Hofsvallagötu 53, 107 Reykjavík
INNGANGUR
Önnur haustferð JÖRFÍ á seinni árum var farin um
miðjan september. Farið var úr bænum þann þrett-
ánda og um Skálafellsjökul vegna þess hve neðsti
hluti Tungnaárjökuls var ósléttur og örðugur yfirferð-
ar. Lagt var upp frá Jöklaseli að morgni 14. september
á 4 bílum og þremur vélsleðum. Leiðin var torsótt
vegna sprungna, einkum fyrir þyngsta bílinn sem
stakk nefinu í nokkrar sprungur á leiðinni. Sprungurn-
ar höfðu þó verið brúaðar með hálmböggum, vegna
kvikmyndatöku sem var nýlokið. Á brúnum Skála-
fellsjökuls skildu leiðir, sleðahópurinn fór hraðferð í
margar af afkomumælingastikum Raunvísindastofn-
unar Háskólans (RH) og Landsvirkjunar (LV). Jepp-
arnir fóru hinsvegar rakleiðis á Grímsfjall, utan einn
sem kom við í veðurstöð RH og LV á Brúarjökli og tók
hana niður. Á Grímsfjalli voru margar sprungur opn-
ar eða hálfopnar síðasta spölinn upp eystri Svíahnúk,
en nýr snjór yfir svo erfitt var að greina þær. Doddi
stakk því nefinu aftur í nokkrar á þeirri leið, og fór
svo að farþeginn gekk síðasta spölinn. Nýsnævið var
þó til góðs, því nokkru fyrr hefði verið með öllu ófært
fyrir vélsleða síðustu kílómetrana vegna öskubingja
úr gosinu 1998. Veður var ágætt meðan á leiðangrin-
um stóð, en ekki alltaf skyggni, einkum á vestanverð-
um jöklinum. Ragnar Frank þjóðgarðsvörður var hér
í sinni fyrstu vísitasíu um norðurhluta umdæmis síns,
og eins og flestir aðrir, heillaður af því sem jökullinn
býður, einkum meðan skyggni var.
Í Grímsvötnum var öskulagið frá 1998 mjög víða
komið uppúr, einkum austan til og því ekkert af vetr-
arsnjónum eftir á þeim svæðum. Unnið var að eftir-
töldum verkum í 3–4 hópum:
1. Sumarafkoma og DGPS staðsetning var mæld á um
25 afkomustikum/vírum RH og LV.
2. Fjórar veðurstöðvar RH og LV voru teknar niður.
3. Skriðhraðastikur í Grímsvötnum og nærri Gjálp
voru mældar inn með DGPS.
4. Mæld voru DGPS hæðarsnið í Grímsvötnum, Gjálp
og eystri Skaftárkatli.
5. Lesið af vatnshæðarmæli í Grímsvötnum, og
tækjamastur hækkað um 3m fyrir veturinn.
6. Mastur þar sem vatnsþrýstiskynjari RH hafði verið
í skarðinu út úr Grímsvötnum var grafið upp og flutt
á Grímsfjall, en skynjarinn þar hafði eyðilagst fyrr á
árinu.
7. Unnið var að viðgerð og frágangi gufurafstöðva og
fjarskiptabúnaðar á Grímsfjalli.
Þann 17. var haldið sömu leið til baka í köldu,
hvössu en fallegu norðanveðri. Gömul vatnsrík dís-
elolía truflaði gangverk í einum bílanna og eftir vel-
komið basl, endaði með því hann gekk fyrir olíu af
brúsa sem komið var fyrir ofarlega á húddinu. Ann-
ars gekk mjög greiðlega. Í Skaftafelli var afar fallegt
veður, logn og sólskin (eins og alltaf er þar) og bauð
Ragnar til veislu. Er vonast til að þetta verði fastur
liður að loknum ferðum JÖRFÍ.
Þátttakendur: Ástvaldur Guðmundsson, Bryndís Brands-
dóttir, Finnur Pálsson, Halldór Gíslason yngri, Jósef Hólm-
járn, Óliver Hilmarsson, Ragnar Frank Kristjánsson, Svein-
björn Steindórsson, Valgerður Jóhannsdóttir, Vilhjálmur Þór
Kjartansson, Þorsteinn Jónsson, Þórdís Högnadóttir.
Farartæki: Dodge JÖRFÍ, jeppar RH, LV og Vilhjálms,
og 3 vélsleðar.
150 JÖKULL No. 50