Breiðfirðingur - 01.04.1957, Side 66

GuSbrandur SigurSsson, Svelgsó:
Séð upp til selja
Fomar seltóftir í Helgafellssveit.
Þegar siðmenning þjóðanna var komin á það stig, að
farið var að gera kvikfjárrækt að höfuðatvinnugrein, varð
mönnum það fljótt ljóst, að kjarngróður fyrir búsmala var
betri og meiri inn til dala og upp til heiða heldur en
niðri á láglendi. Því var það, að tekinn var upp sá háttur
í ýmsum fjallalöndum, að hafa búsmalann í seli á sumr-
um. Landnámsmenn Islands munu þegar í stað hafa tekið
upp þann sið frá Noregi að hafa básmala í seli. Landnáma
skýrir þannig frá:
„Björn austræni bjó í Bjarnarhöfn á Borgarholti og
hafði selför upp til Selja og átti rausnarbú.“
í máldagaskrá fyrir Helgafell frá árinu 1250 segir frá
sellandi Helgafells undir Valabjörgum.
Fleiri dæmi um þetta er þarflaust að greina. Auðsætt
er, að hvorugt þessara sellanda hefur verið við neglur
skorið, því að löngu síðar voru Valabjörg gerð að sjálf-
stæðri hújörð og sel Björns austræna að tveim sjálfstæðum
jörðum. Sennilegt er, að Þórúlfur Mostrarskegg hafi í
upphafi tekið Valabjörg fyrir selland, en síðan hafi það
fallið undir son hans eða frændur að Helgafelli.
Selin hér á landi munu flest hafa verið reist inn til dala,
á skjólgóðum og fögrum stað og nálægt rennandi læk, ef
kostur var á.
Húsaskipun seljanna mun oftast hafa verið þannig: Þrjú
hús voru reist lilið við hlið, hvert með sérstökum útidyr-