Skírnir - 01.09.2012, Blaðsíða 194

454
ÞÓRIR ÓSKARSSON
SKÍRNIR
Thorarensen. Að þessu leyti fylgdi Halldór í fótspor Gísla Thor-
arensen. Þá er ljóst að umfjöllun hans var fyrst og fremst mál-
fræðileg og málsöguleg, auk þess sem hann lagði jafnan áherslu á
bragfræði. I kennslulýsingu sinni veturinn 1848-49 gerði hann t.d.
svofellda grein fyrir yfirferð sinni um Háttatal Snorra Sturlusonar:
„skýrði hann þeim vísurnar, og vakti jafnframt athygli þeirra á ein-
kennum norrænna skáldskaparhátta, og myndum og beygíngum
norrænunnar“. Þessi lýsing virðist dæmigerð fyrir kennsluhætti
Halldórs. Textar voru aðallega lesnir sem dæmi um íslenska brag-
og málfræði ritunartímans og sérkenni hvers tíma. Veturinn 1850-
51 segist hann hafa lesið Þórðar sögu hreðu með 2. bekk: „las eg
þennan kafla með þeim svo, að eg hafði stöðugt auga á málmynda-
lýsingunni, og jafnframt mismuninum á máli voru núna og forn-
málivoru“ (Skólaskýrsla fyrir Reykjavikur lærba Skóla. Árið 1850-
51 1851: 14).
Á starfstíma Halldórs Kr. Friðrikssonar við Reykjavíkurskóla
voru íslenskar fornbókmenntir með örfáum undantekningum á les-
lista skólapilta öll námsár þeirra. Islendingasögur voru oftast lesnar
í öllum bekkjum. Nemendur kynntust því vel þessari bókmennta-
grein, einkum Egils sögu og Njáls sögu. Þá var Snorra-Edda oft á
dagskrá. Eiginleg yfirferð um síðari tíma bókmenntir var hins vegar
bæði stopul og takmörkuð. Fyrstu ár sín sem kennari lét Halldór
nemendur 1. bekkjar þó öðru hverju lesa hluta 9. árgangs Fjölnis
(1847), sem hann var sjálfur ábyrgðarmaður að, og geymir m.a.
frumsamdar og þýddar smásögur Jónasar Hallgrímssonar og grein
hans „Yfirlit um fuglana á Islandi“. Þetta Fjölnishefti var lesið alls
6 sinnum á árunum 1851-63 og ef marka má kennslulýsingu vetur-
inn 1850-51 voru textarnir aðallega lesnir málfræðilega:
[Þ]ví næst lét eg [nemendur] lesa í 9. ári Fjölnis, frá bls. 9, og til bls. 36 [þ.e.
sögurnar „Grasaferð", „Fífill og hunangsfluga", „HreiðarshóH“, „Klauf-
laxinn“ og „Að tyggja upp á dönsku“], en lét þá jafnframt lesa upp aptur
málmyndalýsinguna, og heimfæra hana upp á það, sem þeir lásu. (Skóla-
skýrsla fyrir Reykjavíkur lærða Skóla. Árið 1850-51 1851: 14)
Trúlega hafa textarnir þó einnig verið lesnir vegna mál- og stílfeg-
urðar, a.m.k. var efni úr Fjölni stundum notað til stílagerðar eða