Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Blaðsíða 8

Á vígsluhátíð Hringsjár þegar Margrét veitir móttöku gjöf frá Tómasi
Helgasyni, þáverandi formanni hússjóðs.
Brautryðjendastörf
á Greiningarstöð ríkisins
Ekki má gleyma frumkvöðlunum
sem stigu fyrstu skrefin til aðstoðar,“
segir Margrét. „Löngu áður en
heildarlöggjöf um fatlaða gekk í
gildi, voru margir sérhópar fatlaðra
búnir að mynda félagasamtök til að
þrýsta á sín mannréttindi.
Elstu samtökin eru SÍBS, stofnuð
1938. Blindravinafélagið, sem mið-
aði m.a. að því að koma á kennslu
fyrir blinda, var stofnsett upp úr
1930. Sjálfsbjörg, landssamtök frá
1959 er með elstu samtökunum, en
flest verða til eftir 1950.
Frumkvöðlar félagasamtakanna
voru fyrst og fremst fatlaðir sjálfir,
fjölskyldur þeirra eða aðrir sem
brunnu af eldmóði að bæta kjör skjól-
stæðinga sinna. í framhaldi af því
fara félögin að þrýsta á stjórnvöld að
koma á löggjöf eða styðja fólkið sitt á
annan hátt. Upp úr þessu spretta regn-
hlífarsamtök eins og Öryrkjabanda-
lagið með 26 félagasamtök undir
sínum verndarvæng og Þroskahjálp
með 27 aðildarfélög.
Ég tel að þjónusta við fatlaða sé nú
í góðu horfi á íslandi,“ segir Margrét.
„Nú er hægt að leita til Greiningar-
stöðvar ríkisins, svæðisskrifstofa og
sveitarfélaga sem veita margvíslega
aðstoð og þjónustu. Foreldrar geta
fengið umönnunarbætur, stuðnings-
fjölskyldur fimm sólarhringa í mán-
uði og skammtímavistun. Á Norður-
löndum þurfa þeir að velja um
stuðningsfjölskyldu eða skammtíma-
vistun og verða auk þess að greiða
hluta af kostnaðinum. Hér er allt þetta
í boði og ókeypis fyrir foreldra.
En eftir því sem þjónustan er betri,
því meiri kröfur eru gerðar. Það
var mikið baráttumál að koma
Greiningarstöð ríkisins á fót, en það
tókst. Nú eru þar samankomnir bestu
sérfræðingar í málefnum fatlaðra, af-
burða gott fólk. Og á undanförnum
árum hefur orðið til geysigóð sér-
fræðiþjónusta við fatlaða og ráðgjöf
fyrir fagfólk og starfsfólk á stofn-
unum eins og leikskólum og svæðis-
skrifstofum.
Auk greiningar á börnum fá for-
eldrar ráðgjöf og leiðbeiningar.
Greiningarstöðin stendur einnig fyrir
fræðslunámskeiðum um börn með
Downsheilkenni, börn með hrygg-
rauf, börn með tjáskiptaerfiðleika og
fleira.
Mál einhverfra heyrðu áður beint
undir félagsmálaráðuneytið, en voru
flutt til svæðisskrifstofa 1999 og eru
nú í góðum farvegi á Greiningar-
stöðinni. Nú er verið að þróa nýjar
aðferðir sem Sigríður Lóa Jónsdóttir
hefur umsjón með og stjórnar, en
með því að beita sérstakri þjálfun
geta einhverf börn náð töluverðum
þroska. Þetta er algjört brautryðj-
andastarf.
Þannig er nú - í krafti tækninýj-
unga og aukinnar þekkingar - hægt
að gera miklu meira fyrir fotluð börn.
Sársaukinn er sarnt alltaf fyrir hendi,
enginn getur breytt því að barnið er
fatlað. Félagasamtök fatlaðra munu
ávallt þrýsta á og berjast fyrir betri
aðstöðu fyrir sitt fólk. Þetta er þróun
sem aldrei tekur enda, í takt við sam-
félagsþróun - og öll þróun er barn
síns tíma. Það sem verið er að gera í
dag þykir kannski forneskjulegt eftir
tuttugu ár.“
Framtíðin geymir margt
Margrét segir, að sú framtíðarsýn
sem blasir við í málefnum fatlaðra sé
flutningur málaflokksins til sveitarfé-
laga.
„Á nokkrum svæðum hafa sveitar-
félögin tekið við þeim eins og á
Norðurlandi eystra og vestra, Vest-
mannaeyjum og Höfn í Hornafirði.
Félagsmálaráðherra hefur lagt fram
frumvarp á Alþingi um félags-
þjónustu sveitarfélaga og stefnt er að
því að sérlög um fatlaða verði af-
numin.
Margrét í ræðustól, þarna sem formaður Þoskahjálpar.
8