Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Qupperneq 11

Með fólkinu sínu á fagnaðarstund.
orðið 26. Merkilegt
þótti mér að heyra
það að fært hefði
verið frá ánum allt
fram til 1917, þegar
menn vildu fara að fá
vænni lömb, þegar úr
greiddist með sölu á
dilkunum. Guðrún
segir okkur einnig frá
hversu mjólkin var til
hins ítrasta nýtt til
fæðu, nefnir m.a. að
eftir að mjólkin hafði
verið síuð og skilin þá
hafi undanrennan
verið flóuð og síðan
hleypt, til þess
notaður kálfsmagi og
hleypir, sett í kerald
og breitt yfir, því
visst hitastig varð á að vera, hlaupið
eftir það sett á síu og þar með fékkst
skyr og mysa. Mysan var svo m.a.
notuð í slátrið til að sýra það og svo
þótti hún einstaklega góður svala-
drykkur út á engjarnar, sett á kút og
hann geymdur í læk svo vel væri
kaldur. Hún nefnir einnig ysta ostinn
og minnist þess að heill dagur fór í
ostagerð, osturinn dísætur og fór vel
saman við sætt pottbrauðið. Allt var
gjört svo best væri allt unnt að nýta,
litlar voru tekjurnar, en fátækt sem
slík var ekki til staðar, aldrei þurfti
neitt til annarra að sækja og það var
aðalatriðið.
Guðrún víkur þessu næst að
skólamálum, enda hennar hugð-
arefni helst, allt sem að menntun og
menningu sannri lýtur.
Hún minnir á lögin um fræðslu-
skyldu 1908 og þá breytingu sem þá
varð blessunarlega á. Sjálf var Guð-
rún 4 vetur í skóla, 8 vikur á vetri.
Konur voru alla tíð kennarar hennar,
um farskóla var auðvitað að ræða og
kennslu skipt á milli bæja. Upplag
Guðrúnar stóð allt til að mega læra
meira og knöpp skólaganga örvaði
vilja hennar til frekara náms.
16 ára gömul hleypti hún heim-
draganum, hélt til Reykjavíkur í
kvöldskóla þar, eða eins og hún segir,
“ég kvabbaði mig upp í þetta.” Ná-
frænka hennar rak þá matsölu og
leigði út stórt hús í Reykjavík, var
lærð matreiðslukona og til hennar lá
leiðin. Guðrún vann hjá frænkunni
og var svo í kvöldskólanum, alsæl og
ánægð yfir þessum möguleika.
En skjótt dró ský fyrir sólu því
þetta var haustið sem spánska veikin
gekk hér og lagði fjölda fólks að velli
og frænkan varð eitt fórnarlambanna,
lést eftir miklar þjáningar. 1 endaðan
nóvember var því kvöldskólaævintýri
Guðrúnar úr sögunni og með sorg í
hjarta yfir fráfalli frænkunnar var
haldið heim á leið á ný. En áfram
dreymdi Guðrúnu um aukna menntun
og 1922 fór hún í Kennaraskólann,
var þar í einn vetur aðeins, engin efni
til áframhalds. Með mikilli gleði
minnist hún þessa vetrar og læri-
feðranna góðu s.s. Magnúsar Helga-
sonar og Freysteins Gunnarssonar.
Hún réði sig svo sem heimiliskennara
í Sandgerði einn vetur og var svo 3
vetur heima í sveitinni sinni sem
kennari og féll kennslan afar vel.
1930 flyst fjöldskylda Guðrúnar og
hún þá með til Eyrarbakka en í tvö ár
þar áður höfðu þau búið í Sölvholti í
Flóa.
r
12 vetur kenndi hún svo á Hólmavík
og alltaf þótti henni kennslan jafn-
skemmtileg og uppbyggjandi. Guð-
rún skýtur því hér að að þegar hún
var krakki með brúður þá var hún
ekki í því að punta þær, heldur setti
hún þær á skólabekk og lést kenna
þeim að lesa, skrifa og reikna. Guð-
rún minnist með ánægju vetranna á
Hólmavík, var þar hjá Jakobínu
Thorarensen, systur Jakobs skálds,
einkar notaleg vist þar og vel á móti
henni tekið í hvívetna.
Og svo fer hún Guðrún að gifta sig
og eiginmaður henn-
ar var Finnbogi Guð-
mundsson trésmiður
frá Dröngum í
Strandasýslu. Þau
hófu búskap sinn á
Eyrarbakka og
bjuggu þar í 17 ár og
áttu saman tvö börn:
Guðmund búsettan í
Reykjavík og Svövu
búsetta á Akranesi.
A Eyrarbakka kenndi
Guðrún smávegis og
var prófdómari oft.
Þarna stunduðu þau
hjón mikla kartöflu-
rækt, allt með hand-
afli unnið, utan keypt
plæging á vorin.
Þarna voru tekjur
þeirra hjóna og alltaf var næg björg í
búi, en Finnbogi maður Guðrúnar
sem lést 1976, alltaf heilsutæpur
mjög.
1947 er svo flutt á Akranes og þar
keypt hús, en þegar það ætlaði að
reynast þeim hjónum ofviða þá brá
Guðrún sér norður í Bitrufjörð og
kenndi þar tvo vetur og bjargaði ljár-
hagnum með því. Hún segir að sér
hafi norður þar verið tekið með kost-
um og kynjum, en ekki var nú kenn-
arakaupið hátt á þessum árum og
Guðrún rifjar það upp að þegar hún
kenndi í Hraungerðishreppnum
heima þá fékk hún 400 kr. yfir
veturinn en svo fékk hún 35 kr. upp-
bót skv. samþykkt Alþingis!
En á Akranesi var unnið hjá
Haraldi Böðvarssyni í 16 ár sam-
fleytt í fiski, í síld, við niðursuðu, en
þó langur og erfiður væri vinnu-
dagurinn þá var prjónað og selt svo
allt mætti sem best bjargast, en síðan
fékk Guðrún hitaköst og hætti vinnu
tæplega 67 ára gömul. En það var
aldeilis ekki setið auðum höndurn því
þá var heldur betur sest við prjóna-
skapinn og prjónaðar allt upp í 3
peysur á viku en alls urðu peysurnar
rúmlega 2000 og Helgi dóttursonur
hennar minnist ferða fyrir ömmu með
peysur í Alafoss, en Guðrún í Hand-
prjónasambandinu og hafði áður
meðfram frystihúsinu prjónað ótelj-
andi knattspyrnusokka sem Knatt-
spyrnusambandið samdi um kaup á.
Og talandi um prjónana þá eru ekki
nema 2 ár síðan hún lagði prjónana
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
11