Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Blaðsíða 29

lækningar. Síðan er þess vænst að
félagsmálayfirvöld sinni þessum ein-
staklingum.
Þegar þessi áform eru gerð opinber
sverja allir þau af sér og að lokum
lýsir ráðherra því yfir á þingi að þjón-
usta við geðsjúka verði ekki skert.
Þannig er niðurstaðan etv. sú að þeir
sem hafa reynt að taka fé af ijár-
veitingum til geðfatlaðra hafa uppgötv-
að að þeir hafi í raun rænt Soffíu
frænku og ekki er víst að þeim takist að
skila henni aftur. Akvarðanir hafa verið
teknar án samráðs eða stefnumörkunar
og gefur kardimommubragurinn af
málinu öllu tilefni til þess að Bastian
bæjarfógeti herði sig í eftirlitsstörfum
sínum.
Leikhúsbragurinn er þó mestur þegar
talað er um tilfærslu á þjónustu án þess
að færa til fjármuni. Ætlast er til að
annar aðili taki við þjónustu án þess að
fá til þess fjárveitingu. Þannig eru
ákvarðanir sem varða fatlaða teknar í
einangrun, án samráðs. Þetta er afleið-
ing þeirrar miklu gjár sem aðskilur
málefni fatlaðra og heilbrigðisþjónustu.
Gjá þessi er í raun fötlun í okkar kerfi,
og er óvíst hvort hægt sé að brúa gjána
nema með því að sameina ráðuneyti.
Stuðningsþjónusta Geðhjálpar er
dæmi um það hvernig hægt er að
samhæfa heilbrigðis- og félagsþjón-
ustu. Geðhjálp hefur undanfarin ár
verið með samning um þjónustu við 30
geðfatlaða. Tuttugu þeirra eru í hús-
næði á vegum Geðhjálpar, ýmist
fyrrgreindum áfangastað við Bárugötu
eða í húsnæði í leigu frá Félagsþjónustu
Reykjavíkurborgar en 10 eru í öðru hús-
næði sem er ekki á vegum Geðhjálpar.
Akveðið var að gera úttekt á stuðn-
ingsþjónustunni af óháðum aðila. Var
dr. Sigurlína Davíðsdóttir fengin til þess
að gera þessa úttekt á vegum Svæðis-
skrifstofu málefna fatlaðra í Reykjavík.
Ur niðurstöðum: „Að loknum öllum
þeim viðtölum sem tekin voru, stendur
það upp úr að enginn hafði alvarlega
gagnrýni fram að færa, en flestir lýstu
yfir mikilli ánægju með starfið. Hag-
kvæmnisathugun leiddi í ljós að þjón-
ustan er hagkvæm, þar sem dýrum legu-
dögum á geðdeildum fækkar verulega.”
Reiknaður var út sparnaðurinn vegna
fækkunar legudaga og minnkaðra
afskipta lögreglu og félagsmálayfir-
valda. Niðurstaðan er sú að kostnað-
urinn við rekstur stuðningsþjónustunnar
skilar sér aftur í beinhörðum peningum
með minni tilkostnaði og notkun geð-
sjúkrahúsa, lögreglu og annarrar þjón-
ustu.
Fækkun legudaga á sjúkrahúsi er
einnig til marks um bætt heilsufar og
minni fotlun.
Eftirfarandi tillögur koma fram í
skýrslu um stefnumótun í mál-
efnum geðsjúkra, í kafla um félags-
þjónustu, dagsett 10. október, 1998.
1. Tillögum heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytisins um forgangs-
röðun í heilbrigðismálum verði breytt
til samræmis við forgangsröðun á
öðrum Norðurlöndum þar sem geðfatl-
aðir hafa meiri forgang.
2. Heilbrigðis- og félagsmálaráðu-
neyti myndi sameiginlegan samráðshóp
sem hafi yfirumsjón með málefnum
þessara sjúklinga. Eðli málsins sam-
kvæmt ætti hópurinn að vera undir
stjórn heilbrigðismálaráðuneytisins.
Verkefni hópsins væru m.a. að einfalda
þjónustuna, auka og gera hana aðgengi-
legri þeim sem á þurfa að halda.
Samráðshópurinn hafi yfirumsjón með
átta stýrihópum sem skipaðir verði á
landinu, hver með ábyrgð á þjónustu
við geðfatlaða á ákveðnu svæði. í
hverjum stýrihóp verði heilsugæslu-
læknir eða geðlæknir, fulltrúi félags-
málayfirvalda og einn skipaður af
Öryrkjabandalagi íslands. Hver stýri-
hópur hafi ákveðinn tengilið á geð-
deildum. Gert er ráð fyrir 5 ára tilrauna-
tímabili með þessu fyrirkomulagi. A
tímabilinu fari fram árangursmat á
vegum óháðra aðila sem verði notað við
ákvarðanatöku í framhaldinu.
3. Við fyrirhugaða breytingu á
lögum um þjónustu sveitarfélaga við
yfirfærslu málaflokksins verði sérhæfð
þjónusta við geðfatlaða tryggð I lög-
unum og skyldur sveitarfélaganna til-
greindar nákvæmlega. Þetta er mikil-
vægt með hliðsjón af reynslu af
núverandi löggjöf, sem hefur ekki
tryggt geðfötluðum þjónustu til jafns
við aðra fatlaða. Gera þarf ráð fyrir
sérhæfðu starfsliði sem sinni geðfotl-
uðum og að þetta starfslið fái viðeig-
andi menntun og ráðgjöf.
4. Lögð verði áhersla á að bæta þjón-
ustu við geðfatlaða utan stofnana, á
heimilum þeirra og víðar. Stuðnings-
þjónusta verði efld með þjónustu-
samningi þannig að hún geti sinnt allri
liðveislu, heimaþjónustu og búsetuúr-
ræðum (þjónustuíbúðum og sambýlum)
fyrir geðfatlaða á höfuðborgarsvæðinu.
Sambærileg þjónusta gæti einnig farið
fram annars staðar á landinu samkvæmt
þjónustusamningum og verið í sam-
vinnu við stuðningsþjónustuna.
5. Sérstakar ráðstafanir verði gerðar
vegna fólks með áfengisfíkn og lang-
vinna, alvarlega geðsjúkdóma. Kanna
þarf umfang þess vanda nánar. Lagt er
til að sett verði á laggirnar meðferðar-
eining I tilraunaskyni sem sinni og hafi
yfirsýn yfir mál einstaklinga með fíkni-
og geðklofagreiningu. Slík eining þarf
að vinna í samvinnu við félagsmála-
yfirvöld og hafa til umráða innlagnar-
úrræði, göngudeildarþjónustu og úti-
deildarstarf. Árangur aðgerða þessara
verði rannsakaður.
Pétur Hauksson
Erindi flutt á ráðstefnu ÖBÍ
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
29