Skessuhorn - 16.12.2020, Síða 32

MIÐVIKUDAGUR 16. DeseMbeR 202032
Björgunarveitafólkið okkar
þótti bera af
Frá upphafi útgáfu skessuhorns 1998 hefur blaðið gengist
fyrir vali á Vestlendingi ársins í upphafi árs. Val á Vestlend-
ingi ársins 2019 stóð yfir í desember og var kynnt í byrjun árs.
Auglýst var eftir tilnefningum frá almenningi sem ritstjórn
vann úr. Niðurstaðan var afgerandi. Vestlendingar ársins 2019
var björgunarsveitarfólk á Vesturlandi. Það hefur sýnt hversu
mikilvægt starf þess er fyrir samfélagið allt, íbúa jafnt sem
gesti. Hinn sanni björgunarsveitarmaður er ávalt reiðubúinn
til aðstoðar og leitar, að nóttu sem degi, leggur á sig ómæld-
an fjölda vinnustunda við æfingar, fjáraflanir, leit og björgun á
sjó og landi. Fulltrúum allra níu björgunarsveitanna á Vestur-
landi var boðið til athafnar í Landnámssetrinu í borgarnesi í
byrjun árs þar sem meðfylgjandi mynd var tekin.
Guðni endurkjörinn
Guðni Th. Jóhannesson forseti Íslands tilkynnti það í ávarpi
á nýjársdag að hann hygðist gefa kost á sér til endurkjörs í
embætti forseta Íslands, en hann hafði þá setið bessastaði í
tæp fjögur ár. Guðni fékk mótframboð, Guðmundur Franklín
Jónsson hagfræðingur og fjárfestir, bauð sig fram gegn hon-
um, en hafði ekki erindi sem erfiði. Guðni var því endurkjör-
inn forseti lýðveldisins með yfirburðum, 92,2% greiddra at-
kvæða, en kosið var síðasta laugardag í júní.
Fastheldið fé á fjöllum
Kindur geta verið ótrúlega lunknar við að forðast afskipti
mannfólksins. Það færðum við í tal í nokkrum fréttum á árinu.
Við smölun í Húsafellslandi í upphafi árs sögðum við til að
mynda frá kind á þriðja vetur sem í fyrsta (og reyndar síðasta)
skipti komst undir manna hendur. Þá var smalað alls tuttugu
kindum og einu lambi sem átti ættir sínar að rekja í Húna-
vatnssýslu. Oft hefur það reynst erfitt að hafa hendur í ullu
kinda sem sjá hag sínum best borgið með að forðast afskipti
mannfólksins og halda því til fjarri vökulum augum smala og
hunda þeirra. sumar eru einfaldlega lunknari í þeim feluleik
en aðrar. Í hópnum sem smalaðist í Húsafelli var m.a. ómörk-
uð kind á þriðja vetur með væna gimbur. Kind þessi hefur því
ekki einvörðungu fæðst á fjöllum heldur haldið sig þar í tvö
og hálft ár án afskipta fólks. Hún var því að sjá menn í fyrsta
skipti í þessari smölun. Nú í haust sögðum við svo frá kind frá
Hjarðarfelli í eyja- og Miklaholtshreppi sem náðist af fjalli,
en sú hafði ekki komið undir manna hendur í þrjú ár og fyr-
ir löngu talin af.
Fannst í sumar eftir víðtæka leit
Á síðustu dögum ársins 2019 og byrjun þessa árs gerði björg-
unarsveitafólk á Vesturlandi og víðar af landinu víðtæka leit að
Andri Kalvans, karlmanni á sextugsaldri, sem saknað var. Tal-
ið var líklegast að hann væri að finna í Hnappadal á snæfells-
nesi. björgunarsveitarfólk leitaði í fyrstu við erfiðar aðstæður
og fór nokkrar leitarferðir. Nutu m.a. aðstoðar dróna, hunda,
tækjaflota sveitanna og þyrla Landhelgisgæslunnar tók þátt í
leitinni. Leitin bar loks árangur í byrjun júlí, en þá fannst lík
mannsins.
Stundum stóð tæpt
björgunarsveitir Landsbjargar á sunnan- og suðvestanverðu
landinu voru kallaðar út í umfangsmikið verkefni þegar vika
var liðin af janúar. Um 40 manna hópi erlends ferðafólks og
leiðsögumönnum þess var saknað. Hópurinn hafði verið í ferð
á snjósleðum við rætur Langjökuls í afar slæmu veðri, jafnvel
Framhald á næstu opnu
Það sætti tíðindum á kóvidárinu
Fréttaannáll ársins 2020 í máli og myndum
Ekki er ofsagt að árið 2020 hafi reynst óvenjulegt. Veira
sem átti uppruna sinn í Wuhan borg í Kína var skömmu
fyrir áramót byrjuð að dreifa sér þar ytra og síðan til
annarra landa í upphafi árs. Smám saman fjölgaði þeim
löndum þar sem Covid-19 veiran stakk sér niður og
hingað kom hún í lok febrúar. Nú í árslok eru einungis
örfáar afskekktar eyjar suður í höfum og afar fámenn
byggðarlög hvar staðfest smit hafa ekki verið greind.
Veiran var og er enda bráðsmitandi. Hingað barst hún
síðla vetrar líklega fyrst með skíðafólki sem dvalið hafði
í Ölpunum. Eftir það breyttist allt. Lífið varð ekki samt
og fyrr. Óvissustigi almannavarna var lýst yfir í janúar
jafnvel þótt veiran hefði þá ekki enn náð til lands-
ins. Atvinnulíf, skólastarf, heilbrigðiskerfið, löggæsla,
nánast allar atvinnugreinar hafa þurft að takast á við
nýjan veruleika. Fljótlega varð ljóst að skerða þyrfti
samgang fólks, færri máttu koma saman, skólar hálf-
partinn lömuðust og vinna fólks breyttist. Framhalds-
og háskólanemar hafa til að mynda víða ekkert getað
mætt í skólann sinn frá því í mars, en á því eru vissulega
undantekningar í fámennari skólum, einkum á lands-
byggðinni. Þessi ungmenni okkar eru hins vegar orðnir
sérfræðingar í fjarvinnslu um netið sem vafalítið á eftir
að koma þeim vel síðar á lífsgöngunni þegar fjórða
iðnbyltingin heldur áfram.
Í upphafi faraldursins var allt gert til að tryggja að heil-
brigðiskerfið færi ekki á hliðina; réði við að hlúa að sjúk-
um og öldruðum. Í byrjun mars var lýst yfir neyðarstigi,
sett var í gang viðbragðsteymi almannavarna, land-
læknis og sóttvarnalæknis og hið fræga Þríeyki með
Ölmu, Víði og Þórólfi tók í rauninni völdin hér á landi og
stýrði aðgerðum upp frá því. Heilbrigðisráðherra gefur
að vísu út reglugerðir en þær byggja í langflestum til-
fellum á tillögum sérfræðinga í sóttvörnum. Þannig má
segja að íslensk stjórnvöld hafi farið skynsamlegri leið
en ráðamenn fjölmargra annarra ríkja þar sem stjórn-
málamennirnir sjálfir settu sig í hlutverk álitsgjafa og
sérfræðinga. Víða reyndist það nefnilega illa. Þegar
þetta er ritað er þriðja bylgja faraldursins enn í gangi.
Nú er fólk smám saman að fyllast bjartsýni eftir erfitt ár
og því ræður að vísbendingar eru nú um að tekist hafi
að þróa bóluefni sem virkað getur gegn veirunni. Allt er
lagt í sölurnar að skipuleggja dreifingu þess um heims-
byggðina. Þegar líður fram á byrjun nýs árs mun lífið
þannig hér á landi sem og annarsstaðar smám saman
leita í réttan farveg. Það er gott því talsvert er farið að
bera á sóttleiða meðal fólks með ýmsum félagslegum,
andlegum og fjárhagslegum afleiðingum.
Ástandið í þjóðfélaginu hefur reynt á fjölmörg fyrir-
tæki. Erfiðast hefur það verið í ferðaþjónustunni í ljósi
þess að verulega dró úr komu erlendra ferðamanna
hingað til lands og síðla sumars urðu þeir nánast engir.
Íslendingar voru því kærkominn markhópur þeirra fyrir-
tækja í ferðaþjónustu sem buðu þá velkomna. Landinn
svaraði kallinu. Þannig má segja að ljós í myrkri undar-
legs árs sé sú staðreynd að Íslendingar kynntust á ný
eigin landi.
En þrátt fyrir Covid-19 reyndum við á ritstjórn Skessu-
horns að halda okkar striki. Það rifjaðist upp reynsla
frá bankahruninu haustið 2008 að það er aldrei mikil-
vægara en á tímum áfalla og erfiðleika að fjölmiðlar
haldi svona nokkurn veginn ró sinni; geti staðið vaktina,
miðlað upplýsingum og frætt. Í rauninni sefað lesendur
en um leið boðið upp á afþreyingu. Þrátt fyrir sam-
komutakmarkanir, boð og bönn, hélt nefnilega mann-
lífið áfram. Okkar hlutverk var að segja frá því sem í
gangi var á hverjum tíma víðsvegar um landshlutann.
Hins vegar breyttist vinnulag okkar talsvert á kóvidári.
Þegar takmarkanir á samskiptum vegna veirunnar voru
hvað mestar fórum við sáralítið úr húsi. Átti það bæði
við um fyrstu og þriðju bylgju faraldursins. Þá nýttum
við þess meira símann, tölvupóstinn og samfélagsmiðl-
ana til að halda uppi samskiptum við íbúana, reyndum
áfram að rýna hvað helst væri í gangi úti um sveitir og
inn til bæja. Hringdum í vini og velgjörðarmenn og
spurðum frétta, svona rétt eins og gert hefur verið í ár-
anna rás. Fengum afar góð viðbrögð, aðsendar myndir
bárust okkur og þannig náðum við nokkurn veginn að
halda dampi í fréttaflutningi í samanburði við síðustu
ár. Við uppskárum því að lestur blaðsins jókst á þessu
ári, rétt eins og við upplifðum 2009 þegar afleiðingar
bankahrunsins voru hvað mestar. Fyrir rekstur litla
blaðsins okkar hafði hins vegar afleiðingar að tölu-
vert dró úr auglýsingasölu. Ekki að undra því allt sem
tengist menningu, listum, sýningarhaldi og viðburðum
var nánast lok, lok og læs og því ekkert að auglýsa.
Héraðs- og bæjarhátíðir urðu lágstemmdar og jafnvel
felldar niður, atvinnuauglýsingar voru fáar og sitthvað
fleira varð undan að láta. Á nýju ári bindum við vonir
við að ástandið færist í eðlilegra horf að nýju, enda
trúum við því að hin þrautseyga þjóð láti ekki eina veiru
knésetja sig. Ekki nú fremur en t.d. fyrir 102 árum.
Í Skessuhorni héldum við því áfram að segja frá fólkinu
sem byggir Vesturland, þessum harða kjarna sem kýs
að lifa hér og starfa og halda merkjunum á lofti. Margt
tókst okkur þrátt fyrir kóvid að þefa uppi á árinu. Gleði-
fréttir og gagnrýnar, léttar fréttir sem þyngri. Við erum
fjölmiðill sem hefur þá stefnu að gefa sem raunsann-
asta mynd af mannlífinu hverju sinni. Þá, eins og gefur
að skilja, þarf stundum að fjalla um það sem betur
mætti fara, skapa umræðu, leita lausna, ekki síður en
varpa fram því jákvæða og gleðilega sem sannarlega
er oftar. Það sem gefur lífinu gildi.
Hér á eftir verður stiklað á stóru í atburðum ársins 2020
í máli og myndum. Kæru lesendur! Takk fyrir samfylgd-
ina á árinu sem er að líða, takk fyrir að lesa fréttir, takk
fyrir að lesa Skessuhorn.
Magnús Magnússon