Skessuhorn - 16.12.2020, Page 101

MIÐVIKUDAGUR 16. DeseMbeR 2020 101
1979 og var bæjarblaðið þá gefið út
einu sinni í mánuði fyrst um sinn.
Prentbær hætti svo starfsemi árið
1981. Það voru ýmsar utanaðkom-
andi ástæður fyrir því að við hætt-
um starfsemi en reksturinn gekk
þokkalega og við seldum vélarnar
og komumst ágætlega frá þessum
rekstri. Þrátt fyrir þetta hélt útgáfa
bæjarblaðsins áfram.“
Haraldur fór í fyrstu að vinna við
timbursölu hjá Trésmiðjunni Akri
en síðan fór hann til starfa í Járn-
blendiverksmiðjunni á Grundar-
tanga en hélt áfram að vinna við
ritstjórn bæjarblaðsins á kvöldin
og um helgar. Þá var hann einnig
um tíma fréttaritari Dagblaðsins á
Akranesi. sigþór eiríksson var með
honum áfram í bæjarblaðsútgáfunni
auk þess að skrifa alltaf eitthvað.
svo kom að því um 1983 að Har-
aldur fór í fullt starf við ritstjórn
bæjarblaðsins sem eftir það kom út
aðra hverja viku. „Ritstjórnarskrif-
stofan var í fyrstu á Kirkjubraut 9,
húsinu bæ, sem þá var í eigu Kaup-
félags borgfirðinga. Þar var hún í
um tvö ár en þá var ákveðið að bær
skyldi rifinn og bæjarblaðið flutti
á skólabraut 21 og var þar uppi á
annarri hæð. „Þegar offsetprentun-
inn kom til þá braut ég blaðið um
sjálfur á ljósaborði og hafði litla
offsetmyndavél, svokallaðan repro-
master til að rasta ljósmyndirnar
fyrir prentun. Auk þess komum við
okkur upp myrkraherbergi til fram-
köllunar fyrir ljósmyndir. Um tíma
var blaðið prentað í Reykjavík og
uppsettar síðurnar því sendar suður
með Akraborg og með henni komu
svo blaðapakkarnir tilbúnir til baka.
síðan tók Prentverk Akraness við
prentuninni og tölvusetningu en
ég sá áfram um umbrotið. Það
voru nokkrir góðir ljósmyndarar
hjá blaðinu eins og Dúi Landmark,
sigurbjörn Guðmundsson, Magn-
ús Gunnlaugsson og Gylfi sigurðs-
son. Þá kom sigurður sverrisson til
liðs við blaðið um tíma og útgáfan
var öflug.“
Naut velvilja
„Þetta var skemmtilegur tími með
bæjarblaðið. Meðan blaðið var í
blýprentun í fyrstu var meirihátt-
ar mál að hafa myndir í blaðinu því
gera þurfti myndamót eða klisjur,
eins og þau voru kölluð, fyrir hverja
mynd. Myndirnar þurfti að senda til
myndamótagerðar í Reykjavík og
þar eins og alltaf kom Akraborgin
að góðum notum með sínar fimm
ferðir á dag. Þetta breytist þegar
farið var að offsetprenta blaðið og
þá gátu verið ferskar fréttamyndir
og það margar. Litprentun á mynd-
um var hins vegar ekki í boði á
þessum árum. blaðið var ekki selt í
áskrift nema utanbæjar og öll sala á
Akranesi var í lausasölu. Þar höfð-
um við öflugan hóp blaðsölubarna
sem mættu samviskusamlega þegar
blaðið kom út og seldu í sínu hverfi.
Þetta var tryggur hópur sem minn-
ist þessa tíma enn. Við áttum líka
okkar tryggu viðskiptavini í hópi
verslana og þjónustufyrirtækja á
Akranesi sem auglýstu reglulega í
blaðinu og gerðu það vegna þess að
góð viðbrögð voru við auglýsing-
unum. svo voru fleiri kaupmenn
og fólk með þjónustustarfsemi sem
þurftu kannski ekki að auglýsa sig
en setti inn auglýsingar eða kveðjur
til að styrkja útgáfu blaðs í heima-
byggð.“
Haldið austur
sumarið 1986 fékk Halli boð um að
gerast ritstjóri vikublaðsins Austur-
lands í Neskaupstað. Við bæjar-
blaðinu á Akranesi tók þá birgir
einarsson, sem var kennari á Akra-
nesi. Hann gaf blaðið út um ein-
hvern tíma en svo lognaðist það út
af og sögu bæjarblaðsins lauk þar
með. blaðið Austurland var stofn-
að árið 1951 og var því elsta starf-
andi héraðsfréttablað á landinu,
sem kom reglulega út, en fyrsti rit-
sjóri þess var bjarni Þórðarson bæj-
arstjóri í Neskaupstað og stýrði
hann blaðinu nánast til dauðadags
árið 1982.
„Hlutverk mitt var að breyta
blaðinu úr pólitísku blaði í frétta-
blað en blaðið var málgagn útgef-
andans, sem var Alþýðubandalagið
á Austurlandi. Það gekk mjög vel
að breyta Austurlandi úr fjögurra
síðna flokkspólitísku blaði í átta
síðna fréttablað þótt auðvitað hafi
eigendur fengið sitt pláss í leiður-
um og greinum. blaðið var prent-
að á staðnum í Nesprenti, sem þá
var ein tæknivæddasta litla prent-
smiðjan á landinu. blaðið var brot-
ið um í setningartölvu og offset-
prentað. Fljótlega fór ég að skrifa
allan texta á PC tölvu og vista á
diskettu. Með hana labbaði ég svo
upp í prentsmiðju og með layo-
ut af blaðinu undir hendinni. Þar
tóku þeir bræður, Guðmundur og
Hlöðver smári Haraldssynir, við
textanum, keyrðu hann í gegnum
setningartölvu og brutu um eftir
layouti mínu og Þórarinn smári
prentari lauk svo verkinu. Þannig
var þetta allt unnið nánast á sama
blettinum.“
Á öldur ljósvakans
Haustið 1987 tók svæðisútvarp
RÚV á Austurlandi til starfa á eg-
ilstöðum, annað í röðinni af svæð-
isútvörpum Ríkisútvarpsins, en
nokkrum árum áður hafði svæðis-
útvarp Norðurlands á Akureyri tek-
ið til starfa og síðar varð til svæðis-
útvarp á Ísafirði fyrir Vestfirði og á
selfossi fyrir suðurland. „Það at-
vikaðist þannig að Inga Rósa Þórð-
ardóttir svæðisstjóri RÚV á Aust-
urlandi bað mig í febrúar 1988 að
aðstoða sig við þáttagerð á svæð-
isútvarpinu. Úr varð að ég var tvo
daga í viku á svæðisútvarpinu á eg-
ilsstöðum við svæðisbundnu út-
sendingarnar en ritstýrði áfram
blaðinu Austurlandi. Það var svo
seinni hluta árs 1990 sem ég fór í
fullt starf hjá svæðisútvarpi RÚV
og flutti upp á Hérað. Umsvif út-
varpsins fyrir austan jukust og út-
sendingum fjölgaði í 3-4 á viku og
við komum í auknum mæli með
fréttir og fréttatengda þætti inn í
aðalfréttatíma útvarps. Árið 1999
tók svo Jóhann Hauksson frétta-
maður við af Ingu Rósu og þá var
sjónvarpsfréttum bætt við en frétta-
stofur sjónvarps og útvarps voru
aðskildar á þessum árum og við Jó-
hann urðum fyrstu fréttamennirn-
ir til að vinna fyrir báðar fréttastof-
ur samhliða. Umsvifin jukust mikið
hjá svæðisstöðinni á Austurlandi á
þessum árum, ekki síst meðan fram-
kvæmdir við álver og virkjun stóðu
yfir og voru fjórir fréttamenn auk
myndatökumanns og hljóðmanns
að störfum við svæðisstöðina þegar
mest var. Auk þess sem auglýsinga-
sölumaður starfaði þar.“
Auðlind
Á tíma sínum hjá Ríkisútvarpinu
kom Halli mikið að fréttum um
sjávarútvegsmál. „Þannig var að
Gissur heitinn sigurðsson frétta-
maður kom árið 1989 í afleysingar
í svæðisútvarpið fyrir austan. Þegar
þangað kom sá hann hversu mikið
af sjávarútvegsfréttum varð til þar
og þá kom hugmyndin að sérstök-
um þætti um sjávarútvegsmál og úr
varð 10 mínútna þáttur, Auðlindin,
sem sendur var út á Rás 1 í hádeg-
inu milli veðurfregna og dánartil-
kynninga. Ég var alltaf með reglu-
leg innslög í Auðlindina framan af
en svo kom að því að ég fór að leysa
umsjónarmennina af og senda þátt-
inn beint út frá egilssöðum. svo var
það, að mig minnir árið 2000, að
Hermann heitinn sveinbjörnsson
fréttamaður veiktist af krabbameini
sem síðan varð hans banamein og
þeir Jóhann Hauksson svæðisstjóri
RÚV á Austurlandi og Kári Jón-
asson fréttastjóri RÚV urðu ásátt-
ir um að Auðlindin yrði gerð út frá
Austurlandi og fréttamenn syðra,
ásamt fréttariturum um land allt
og í útlöndum, kæmu með innslög
í þáttinn. Ég sá þannig um þenn-
an þátt allt þar til hann var lagður
niður undir yfirskyni sparnaðar um
fjórum árum síðar.“
Halli segir að þættirnir um Auð-
lindina hafi verið mjög vinsælir og
fengið mikla hlustun meðal áhuga-
fólks um sjávarútveg og hjá sjó-
mönnum. „Mér var sagt að það væri
nánast helgistund í borðsal margra
fiskiskipa þegar hlustað var í beinu
framhaldi á fréttir, veður og Auð-
lindina í hádeginu. Þetta var fastur
liður hjá þeim. Við, sem stóðum að
þáttunum, fengum gagnrýni m.a.
frá LÍÚ um að við værum að hleypa
inn í þættina ýmsum smáútgerðar-
mönnum og fleiri sjónarmiðum
en voru stórútgerðinni að skapi.
Fréttastjórunum Kára Jónassyni og
boga Ágústssyni hafði báðum ver-
ið umhugað um þennan þátt og þá
tengingu sem fréttastofan fékk við
sjávarútveginn með honum. Nú
voru þeir báðir hættir sem frétta-
stjórar og úr varð að þættirnir voru
teknir af dagskrá.“
Ruddu braut með
vinnslu efnis
Halli kom einnig að annarri dag-
skrárgerð á Rás 1 auk innslaga á
Rás 2. Þátturinn Laufskálinn var
t.d. unninn á svæðisstöðvunum til
skiptis og sendur út vikulega á Rás
eitt á þessum tíma. „Þetta voru við-
talsþættir við fólk í landshlutunum
og sá ég oftast um þættina að austan
en framan af var Inga Rósa Þórð-
ardóttir með þá. Þeir skipta tugum
viðmælendur mínir í þessum þátt-
um frá níunda og tíunda áratug síð-
ustu aldar. Verst er hve svona við-
talsefni hefur varðveist illa hjá RÚV
og því hafa miklar heimildir glatast.
Þetta var allt tekið upp á stórar seg-
ulbandsspólur og á meðan enginn
möguleiki var til að geyma þetta í
öðru formi þá var tekið yfir mik-
ið af þessu efni til að nýta spólurn-
ar. Þannig er ekki nema lítill hluti
þessara Laufskálaþátta varðveitt-
ur á safnadeild og helst þá eftir að
farið var að taka stafrænt upp en
við á svæðusútvarpinu á Austur-
landi vorum brautryðjendur í staf-
rænum upptökum á útvarpsefni.
Þau Inga Rósa Þórðardóttir heit-
in og Guðmundur steingrímsson
maður hennar, sem var tæknimaður
svæðisútvarps framan af, voru mik-
ið áhugafólk um tölvutæknina og
það varð til þess að við fengum til
okkar hljóðupptökuforrit, sem kall-
aðist Cool edit, í tölvurnar eystra. Í
fyrstu var ákveðin tregða og jafnvel
andstaða við það í höfuðstöðvunum
í efstaleitinu að fréttamenn færu að
taka upp fréttaefni sjálfir og klippa
til í tölvum en við byrjuðum á því
svona 1994-95. Þetta gjörbreytti
öllu og var bæði fljótlegra og spar-
aði mannskap. Við vorum búin að
taka upp allt fréttaefni fyrir út-
varp stafrænt og klippa sjálf í mörg
ár áður en farið var að gera þetta í
efstaleitinu.“
Hlustendur voru
ekki sáttir
svæðisútvarpið á Austurlandi var
lagt niður árið 2009 og í dag eru
engar svæðisútsendingar á land-
inu. „Ég hafði hætt störfum hjá
RÚV þremur árum áður en var afar
ósáttur með þessa aðgerð RÚV og
fannst hún óskiljanleg ekki síst þar
sem þetta var sagt gert í sparnaðar-
skyni. staðreyndin er hins vegar sú
að svæðisbundnu útsendingarnar
stóðu alltaf undir sér með sölu aug-
lýsinga úr heimabyggð. Ég tel að
hlustendur á landinu öllu hafi ver-
ið ósáttir með þessa ákvörðun. Þeir
sem stjórnuðu svæðisútvörpunum í
sínum landshlutum og starfsmenn
þeirra lögðu mikinn metnað í störf-
in sín og mikil uppbygging hafði
verið unnin á stöðvunum. Það er
t.d. mikið lagt upp úr svæðisútvarpi
á hinum Norðurlöndunum og þeg-
ar tæknin er til staðar eins og í dag,
veftengingar og ljósleiðarar og auð-
velt og fljótlegt er að koma efni á
milli staða, er þessi ákvörðun enn
undarlegri. RÚV seldi síðan árið
2010 húsnæðið sem það átti und-
ir starfsemi sína á egilsstöðum en
leigir svo hluta þess aftur í dag fyrir
fréttamann sinn fyrir austan.“
Með viðkomu
á Akureyri
eftir tuttugu ár á Austurlandi flutti
Haraldur til Akureyrar og hóf störf
þar hjá braga bergmann í fyrirtæki
hans, Fremri ehf, sem meðal annars
vann við að ganga frá margs kon-
ar útgáfu fyrir fjármálafyrirtæki til
prentunar auk þess að hafa umsjón
með útgáfu fyrir fyrirtæki og félaga-
Á leið í efnisöflun fyrir RÚV á Austurlandi. Myndin er tekin við fyrsta húsnæði RÚV á Egilsstöðum, sem var í kjallara sím-
stöðvarinnar.
Haraldur hefur nokkrum sinnum verið með þátt í hinu árlega Útvarpi Akraness.
Hér ræðir hann við Skagamanninn Kjartan Trausta Sigurðsson.
Við upptökur á þáttunum Vafrað um Vesturland í verksmiðju Elkem á Grundar-
tanga. Hér er Haraldur á spjalli við Smára Njálsson.