Morgunblaðið - 04.06.2020, Side 36

36 ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 2020
BAKSVIÐ
Ágúst Ásgeirsson
agas@mbl.is
Framtíð hinna hefðbundnu gondóla-
smiðja í Feneyjum þykir í tvísýnu.
Þaðan hafa engin smíðahljóð borist
lengi; hið eina sem rýfur þögnina er
þýðlegt klapp vindbárunnar sem
gjálfrar vært við fordyr þeirra á sík-
isvatninu í Feneyjum.
Þegar ítalski meistarinn Canaletto
málaði víðmyndir sínar af borginni
fljótandi á 18. öld voru bátasmiðj-
urnar sem gengu undir heitinu
„squeri“ 10 til 12. Nú eru aðeins fjór-
ar þeirra starfandi. Þær hafa allar
verið lokaðar frá því blátt bann var
lagt við siglingum gondólanna vegna
kórónuveirufaraldursins.
„Feneyjar án gondólanna eru
myrkar og merkingarlausar,“ sagði
Roberto Dei Rossi, einn örfárra
bátasmiða af gamla skólanum sem
smíðuðu löngu svörtu bátana sem
siglt hafa löngum með ferðamenn
um síkin frægu. Smíðar þessi 58 ára
völundur fjóra til fimm gondóla á ári
í höndunum, en smíði hvers og eins
tekur um 400 vinnustundir. „Í hvert
einasta skipti sem ég sjóset nýjan
fyrsta sinni fer um mann tilfinning
eins og þar sé mér að fæðast afkom-
andi. Þetta er mín sköpun,“ sagði
hann við AFP-fréttaveituna.
Hæfir konungum
Gondóll er 32 feta langur eða rétt
rúmir 10 metrar. Mesta breidd 1,38
og tómaþungi 600 kíló. Þeir eru
smíðaðir úr allt að 280 borðum átta
mismunandi viðartegunda – eik,
lerki, hnotu, kirsuberjavið, lindivið,
sedrus, mahoní og þini. Bátana
kaupa nær eingöngu gondólaræð-
arar sem borga fyrir þá milli 30.000
og 50.000 evrur, allt eftir endan-
legum frágangi þeirra. Hver og einn
er skraddarasniðinn og lagaður að
líkamsþyngd hins nýja eiganda.
„Við eigum einnig sem viðskipta-
vini nokkra áhugamenn sem keypt
hafa af okkur báta; frá Bandaríkj-
unum, Þýskalandi og Japan,“ sagði
Dei Rossi. Fyrrum þóttu gondólar
sæma konungum. Á sínum tíma
færði ríkisstjórinn í Feneyjum er-
lendu fyrirmenni báta að gjöf – að
ræðurum meðtöldum. Svo sem Loð-
vík fjórtánda Frakkakonungi, en
„konunglega skipalestin“ sigldi
skrautsiglingar á síkjunum, aðallega
Miklasíki. Nú á dögum sigla flestir
gondólanna um borgarsíkin og geta
verið allt að 400 talsins.
Þeir sem vilja komast inn í grein-
ina þurfa að bjóða í takmarkaðan
fjölda siglingaleyfa sem borgaryf-
irvöld veita. Síðustu vikur og mán-
uðir hafa verðið niðurdrepandi fyrir
ræðarana en kórónuveiran sá fyrir
ótímabundnu banni við rómantískum
siglingum í Feneyjum. Hafði útgerð
bátanna orðið fyrir búsifjum af völd-
um óvenjulegra háflóða undir lok síð-
asta árs. Fældu þau ferðamenn frá
og löskuðu margan gondól. Hófu þeir
siglingar á ný í gær eftir að ferða-
mönnum var leyft að heimsækja Ítal-
íu á ný. Þeim verður gert að bera
andlitsgrímur fyrir vitum sér; öllu
svipminni múnderingu en skraut-
legir karnivalbúningar sem setja
jafnan hátíðlegan svip á Markúsar-
torgið og nágrenni.
„Axarmeistarar“
Ítalska ríkisstjórnin brást harka-
lega við kórónuveirufaraldrinum.
Landinu var lokað til að stemma
stigu við útbreiðslu veirunnar.
Myndir af siglingastoppi í Feneyjum
bárust um heim allan. Lokunin langa
kom sér illa fyrir bátasmiðjurnar
sem stunda ekki einungis nýsmíði
heldur sjá um allt viðhald gondól-
anna líka. Sér í lagi kom stoppið illa
við Tramontin-skipasmíðastöðina, þá
elstu sem enn er starfandi í Fen-
eyjum. Hún er við Ognissanti-síkið
og komst í eigu tveggja ungra systra
í hitteðfyrra, 2018, eftir andlát föður
þeirra, Roberto Tramontin, lögerf-
ingja fjölskyldufyrirtækis sem
langalangafi hans stofnaði árið 1884.
„Þar sem pabba naut ekki lengur
við vantaði aðalmanninn,“ sagði hin
33 ára gamla Elena Tramontin, sem
ákvað með yngri systur sinni, El-
isabetta, að sjá til þess að fyrirtækið
myndi lifa áfram. „Við urðum að
hugsa hlutina upp á nýtt,“ sagði hún
við AFP.
Þrátt fyrir algjört reynsluleysi og
engin áður gerð áform um þátttöku í
smíði gondóla köstuðu þær sér út í
laugina í dýpri endanum. Settu þær
traust sitt allt á sérfræðinga í tré-
smíðaverki gondóla, svonefnda „ma-
estri d’ascia“, eða „axarmeistarana“.
„Systir mín sér um almanna-
tengslin, menningarlegar hliðar
smíðinnar, sem eru mikilvægar, en
ég mála og sinni smáviðgerðum á
bátunum,“ sagði Elisabetta Tra-
montin. Hún stendur á þrítugu og er
útskrifuð úr listaskóla. Sagði hún að
þrátt fyrir hindranir á borð við flóð
og vírusa væru þær systur stað-
ráðnar í að heiðra minningu föður
síns. Yrði nafni fyrirtækisins því
breytt úr „Tramontin og synir“ í
„Tramontin og dætur“.
„Menn verða ekki ríkir af þessu
starfi og þurfa búa yfir vænum
skammti af ástríðu. En það færir
manni mikla fullnægju,“ sagði hún að
endingu.
Myrkir dagar
gondólasmiða
 Gondólarnir frægu í Feneyjum
hófu aftur siglingar með ferðamenn
í vikunni eftir næstum þriggja mán-
aða siglingabann í baráttunni gegn
útbreiðslu kórónuveirunnar
AFP
Bera grímur Skylt er að bera andlitsgrímur í siglingum gondólanna í Feneyjum sem hófu ferðir á ný í vikunni .
Nostur Gondólasmiðir að störfum. Hver og einn bátur er skraddarasniðinn.
Smíðar Gondólasmiður sverfur viðarbönd gondóla í smíðum í skipastöð
Roberto Dei Rossi. Lifnar nú yfir starfsemi þeirra eftir 10 vikna lokun.
Opnað Gondólaræðari opnar þjónustustöð í Feneyjum um hvítasunnuna.