Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Side 53

51
1902
raka, sem hún líka gerði undir eins. Síðan hefur hún ekki ómakað yfirsetukonuna
mér vitanlega.
Ur Seyðisfiarðarhéraöi er sagt frá konu, er seldi upp ormi. Þar segir svo:
Kvenmaður lagði sig inn á sjúkrahúsið með einkennum upp á dyspepsia. Hafði
hún rétl áður sell upp allstórum burstaormi, sem Bjarni dýrafræðingur Sæmunds-
son seinna ákvað að væri Nereis pelagica. Fleiri ormar eða ormaleifar fundust aldrei
síðan í uppköstum eða saur sjúklingsins, og ég' get þessa frekar sem „curiosum“ en
af því að ég haldi, að ormurinn hafi haft nokkra þvðingu fyrir magaveiki konunnar.
Hún hlýtur að hafa gleypt orminn í vatnsdrykk, þó að hún þvertaki fyrir það, því
að hún segir, að hann hafi verið lifandi, þegar hún seldi honum upp.
III. Fæðingar.
Læknar hjálpuðu konum að meira eða minna leyti við fæðingar í 83 skipti. Þar
af voru 8 tvíburafæðingar. Sitjanda har að í 6 skipti. (Reykjavíkur 3, Skagafjarðar
1, Húsavikur 1, Reyðarfjarðar 1), fót í 1 skipti (Reykjavíkur), andlit í 3 skipti (ísa-
fjarðar, Berufjarðar og' Eyrarbakka), framhöfuð í 3 skipti (Húsavíkur, Vopnafjarð-
ar og Rangár). Skálega var einu sinni (Seyðisfjarðar), fyrirliggjandi legkaka í 2 skipti
(Akureyrar, Keflavíkur). Blóðlát eftir fæðingu voru nokkrum sinnum, og í 23 skipti
þurfti að ná út fylgju, en víða verður ekki séð, hvort henni var þrýst út eða hún sótt
með hendi. Einu sinni lá naflasnúra fyrir (Reykjavíkur). Prolapsus vesicae uri-
nariae var einu sinni (Fljótsdals). Barnsfararkrampi í fæðingu kom fyrir í 2 skipti
(Reykjavíkur og Keflavíkur) og eftir fæðingu einu sinni (Sauðárkróks). Börn voru
telcin með töng 59 sinnum; á 2 þeirra var töngin lög'ð á höfuð, er kom síðast. Vending
var gerð í 10 skipti og börnin dregin út á fa>ti. Auk þeirra voru 7 börn dregin lit á silj-
anda eða fæti. Höfuðstunga (kefalotomia) var gerð þrisvar (Ólafsvíkur, Isafjarðar
og' Seyðisfjarðar). 26 af börnunum komu andvana, að þeim meðtöldum, sem höfuð-
stunga var gerð á. Engin kona dó í fæðingu, en 1 fékk barnsfararsótt og dó úr henni,
og 3 fengu lungnabólgu skömmu eftir fæðingu og dóu úr henni. Verður ekki fidlyrt
um neina þeirra, hvort eða hve mikla sök undangengin fæðing kann hafa átt á því, að
þannig fór.
IV. Yfirsetukonur.
Þetta ár hefur verið eins konar faraldur að því, að yfirsetukonur segðu lausum
umdæmum, eða færu úr þeim lífs eða liðnar. Eru eig'i færri en 17 umdæmi talin
laus, en aðeins 3 árið áður. Einstöku sögðu af sér vegna þess, að læknar þurftu að
áminna þær vegna mistaka við starfið, svo sein yfirsetukonan í Skipaskagahéraði,
sem getið er um í kaflanum um barnsfararsótt, og önnur í Borgarfjarðarhéraði, er
braut þvagpípu í þvagrásinni, er hún reyndi að ná þvagi af konu. Svo segir í aðal-
skýrslu héraðslæknisins i Akureyrarliéraði: „Yfirsetukonur eru hinar söniu sem und-
anfarið. Ein þeirra (yfirsetukonan í Skriðuhreppi) hefur fyrir nokkru sagt starfa