Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Side 66

1903
04
3. Skarlatssótt (scarlatina).
Hennar varð nú ekki vart nema í 11 héruðuni, og kyað alls staðar lítið að henni.
Voru aðeins skráðir 80 á öllu landinu (440 árið áður), og ekki verður séð, að neinn
hafi dáið úr henni. Minnast læknar ekki á hana í aðalskýrslununi, svo að teljandi sé.
4. Barnaveiki (diþhtheritis).
Hún breiddist enn út, varð nú vart í 18 héruðum, árið áður í 14, en sjúklingar
voru þó heldur færri. Manndauðinn var svipaður hlutfallslega. Var þó oftar notað
serum en áður, og láta læknar vel af árangri, þegar það var notað í tæka líð. En oft
bar út af því. Til margra barna var læknis ekki vitjað, fyrr en þau voru dauðvona,
og ekki allfá voru dáin, áður en hann komst alla leið á sóttarheimilið.
Læknar láta þessa getið:
Reykjavíkurhérað: Barnaveiki (diphtheritis og croup) gerði talsverðan óskunda.
5 börn fengu diphtheritis, en 27 croup; af þeim dóu 7. Er örðugt að hefta útbreiðslu
veikinnar, einkum af því, að hún er stundum svo væg, að læknis er ekki leitað. Flest
þau börn, sem læknir sá, voru látin í sjúkralnisið, hin einangruð í heimahúsum,
heimilin jafan sótthreinsuð. Að því er snertir serum, þá er það reynsla mín, að það
hefur afar mikla þýðingu, ef börnin fá það á 1. eða 2. degi veikinnar; batinn kemur
þá nær því undantekningarlaust eftir 24—30 tíma. Eg hef aldrei séð neinar illar af-
leiðingar af serumnotkuninni. Nokkrum sinnum varð ég að gera tracheotomi. Að
börn dóu úr véiki þessari, kom oftast til af því, að læknis var ekki vitjað í tíma, eða
þá börnin yngri en svo, að unnt væri að bjarga þeim með barkaskurði. Mér finnst
vert að geta þess, að mörg af börnuniim fengu alls engan sótthita með veikinni;
mörg af þeim börnum, sem urðu svo þungt haldin, að ég varð að tracheotomera þau,
voru íneð öllu sótthitalaus. Mörg — vel helmingur —- höfðu skófir í hálsinum sam-
fara barkabólgunni, og þó að engar skófir væru sjáanlegar í kokinu, þá var kokið
ávallt rautt (ang. catarrh.). Þessa get ég af því, að ég hef veitt því eftirtekt, að þegar
börn fá pseudocroup, þá er alloftast enginn roði eða þroti í kokinu.
Skipaskagahérað: Alls hafa komið fyrir á árinu 12 tilfelli af croup, þar af dóu
6, en 11 af diphtheritis, ekkert mannslát (21 skráð alls með barnaveiki). Mín var vitjað
til allra þessara sjúklinga nema 4 með croup, sem dóu allir. Ég sprautaði
„serum antidiphthericum" í alla þú sjúklinga, er ég hafði undir höndum, og lánaðist
það svo vel, að af þeim 19, sem ég sprautaði í, dóu aðeins 2; höfðu þau sjúkdóminn
bæði í barka og kverkum. Annað barnið var 9 mánaða gamalt og hafði haft sogin í
tæpan sólarhring -— sóttur of seint — en til síðara barnsins var ég sóttur nógu timan-
lega, en kenni því um, að meðalið hafi verið orðið of gamalt (var þá ársgamalt),
en ég hafði ekkert yngra fyrir hendi.
Borgarfjarðarhérað: í byrjun júnímánaðar kom upp barnaveiki (diphtheritis)
á prestssetrinu Lundi og um sama leyti á Hvanneyri. Alls hafa komið fyrir 14 til-
felli af sjúkdómi þessum á 7 bæjum á árinu. Flest voru þessi barnaveikistilfelli verri
en í meðallagi í samanburði við þau, sem ég hef séð áður, bæði í Reykjavík og Höfn,
og 1 afar ákaft, því að barnið dó á fyrsta sólarhringnum, eftir að veikin kom í ljós.
Ég viðhafði seruminnspýtingar í 11 tilfellum. Af þeim lifðu 10, en 1 dó 8—10 tímum